Retinol là một thành phần chống lão hóa và làm đẹp da nổi tiếng được nhiều người yêu thích và sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm chăm sóc da. Tuy nhiên, việc sử dụng Retinol không đúng cách hoặc quá liều có thể dẫn đến nhiều vấn đề cho da. Trong bài viết này, Obagi sẽ cùng bạn tìm hiểu 5 tác dụng phụ của retinol thường gặp, đồng thời cung cấp các cách hạn chế và khắc phục hiệu quả. Từ đó giúp bạn sử dụng retinol một cách an toàn và đạt được kết quả tốt nhất cho làn da của mình.
1. Retinol có những tác dụng phụ nào?
Trước khi khám phá các tác dụng không mong muốn của Retinol, bạn nên hiểu rõ về công dụng của hoạt chất này để có cái nhìn toàn diện về sản phẩm. Để tìm hiểu thêm, bạn có thể tham khảo bài viết sau: Retinol là gì? Tác dụng và cách dùng Retinol phù hợp
Mặc dù được công nhận là một thành phần chăm sóc da hiệu quả, nhưng Retinol cũng có thể gây ra một số phản ứng không mong muốn. Dưới đây là những tác dụng phụ mà bạn nên lưu ý khi sử dụng:
1.1 Khô và kích ứng da:
Đây là tác dụng phụ thường gặp nhất khi bắt đầu sử dụng Retinol. Da có thể trở nên khô ráp, căng tức và mất độ ẩm. Nguyên nhân là do Retinol tăng cường quá trình tái tạo tế bào, khiến lớp da chết bong ra nhanh hơn, làm cho da mất đi lớp bảo vệ tự nhiên.
1.2 Ngứa và nóng rát:
Cảm giác này xảy ra do da bạn đang phản ứng với hoạt chất mới, kích thích quá trình tái tạo tế bào da. Bạn có thể cảm thấy ngứa ngáy hoặc có cảm giác như châm chích, đôi khi kèm theo tình trạng da đỏ hoặc căng tức. Đây là dấu hiệu cho thấy da đang điều chỉnh và thích nghi với sản phẩm, nhưng nếu cảm giác này kéo dài hoặc trở nên khó chịu, bạn nên cân nhắc điều chỉnh tần suất sử dụng.
1.3 Da đỏ, bong tróc hoặc tróc vảy:
Khi bắt đầu sử dụng Retinol, da bạn có thể xuất hiện tình trạng đỏ hoặc bong tróc. Tình trạng này là do quá trình tái tạo da diễn ra nhanh chóng, khiến cho lớp da chết được loại bỏ, làm lộ ra lớp da mới bên dưới. Mặc dù đây là một phần của quá trình làm mới da, nhưng bạn có thể cảm thấy không thoải mái khi da không mịn màng như trước.
1.4 Da bị đẩy mụn (Purging):
Hiện tượng này xảy ra khi Retinol kích thích quá trình tái tạo tế bào da và làm thông thoáng lỗ chân lông, từ đó đẩy các mụn ẩn và bã nhờn đã tích tụ dưới da lên bề mặt. Kết quả là bạn có thể thấy xuất hiện mụn nhiều hơn trong giai đoạn đầu. Tình trạng này có thể khiến bạn lo lắng, nhưng thường chỉ là tạm thời cho đến khi da bạn thích nghi và bắt đầu cải thiện.
1.5 Dễ bị cháy nắng:
Retinol làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời, khiến da bạn dễ bị tổn thương hơn khi tiếp xúc với tia UV. Kết quả có thể dẫn đến tình trạng da bị đỏ rát, phỏng hoặc thậm chí là bỏng nắng. Do đó, nếu bạn sử dụng Retinol thì bạn phải thận trọng với ánh sáng mặt trời, đặc biệt là trong những tuần đầu khi da đang trong quá trình thích nghi.
Mặc dù Retinol có thể gây ra một số tác dụng phụ nhưng hầu hết những triệu chứng này sẽ giảm dần khi da bạn quen với sản phẩm. Nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều chỉnh phương pháp chăm sóc da phù hợp. Bằng sự kiên nhẫn và chăm sóc đúng cách, bạn có thể tận hưởng những lợi ích tuyệt vời của Retinol cho làn da của mình.
Hình 1. Sử dụng Retinol có thể gây ra hiện tượng đẩy mụn nhiều hơn trong giai đoạn đầu
2. Đối tượng dễ gặp tác dụng phụ khi sử dụng Retinol
Dù Retinol có nhiều lợi ích nhưng vẫn có những trường hợp cần cẩn trọng hoặc tránh sử dụng hoạt chất này. Hãy cùng tìm hiểu xem những ai không nên sử dụng Retinol để bảo vệ làn da một cách an toàn và đúng cách nhất nhé!
2.1 Người có làn da nhạy cảm hoặc mắc các bệnh da liễu như rosacea
Những người có làn da nhạy cảm hoặc mắc các bệnh da liễu như rosacea (chứng đỏ da) thường không thể chịu được những hoạt chất mạnh như Retinol. Việc sử dụng Retinol có thể làm da họ trở nên đỏ, ngứa, khô rát và kích ứng nghiêm trọng hơn. Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng này, hãy tránh sử dụng Retinol hoặc chỉ nên dùng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ da liễu với nồng độ rất thấp.
2.2 Người phải tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời
Retinol làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời, khiến bạn dễ bị cháy nắng và tổn thương da hơn. Nếu bạn phải làm việc ngoài trời nhiều hoặc có thói quen hoạt động dưới ánh nắng mà không sử dụng biện pháp bảo vệ da như kem chống nắng hoặc quần áo che chắn, bạn nên tránh sử dụng Retinol. Nếu cần thiết phải dùng, hãy chắc chắn bạn bôi kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 30 hàng ngày, kể cả khi trời râm mát hoặc ở trong nhà nhiều.
2.3 Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú
Một số dạng retinoid, đặc biệt là retinoid đường uống như isotretinoin, có thể gây ảnh hưởng xấu đến thai nhi hoặc em bé đang bú sữa mẹ. Mặc dù các loại Retinol bôi ngoài da có nồng độ thấp thường được coi là an toàn hơn, nhưng vẫn có những khuyến cáo cho rằng phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú nên tránh sử dụng Retinol để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho mẹ và bé. Trong trường hợp muốn sử dụng, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu.
2.4 Những người có vết thương hở hoặc vùng da bị tổn thương nặng
Nếu da bạn đang bị tổn thương, có vết thương hở, bị cháy nắng nặng hoặc đang trong quá trình phục hồi sau một liệu trình chăm sóc da chuyên sâu (peel da, laser...), bạn nên tránh sử dụng Retinol. Việc sử dụng Retinol trong giai đoạn này có thể làm chậm quá trình phục hồi và gây kích ứng.
3. Giải pháp khắc phục tác dụng phụ khi sử dụng Retinol
Với những tác dụng phụ đã đưa ra, liệu có giải pháp có thể khắc phục tình trạng này? Dưới đây là những giải pháp cụ thể giúp bạn tối ưu hóa hiệu quả của Retinol và bảo vệ làn da tốt nhất:
3.1 Làm sạch nhẹ nhàng
Nếu gặp tình trạng đẩy mụn khi sử dụng Retinol, hãy chú ý đến việc giữ cho da sạch sẽ bằng cách sử dụng sản phẩm làm sạch nhẹ nhàng để thông thoáng lỗ chân lông. Điều này sẽ giúp loại bỏ bụi bẩn và bã nhờn, ngăn ngừa tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông.
3.2 Sử dụng kem dưỡng ẩm
Để giảm tình trạng khô và kích ứng khi sử dụng Retinol, bạn nên tăng cường độ ẩm cho da bằng cách sử dụng kem dưỡng ẩm chứa các thành phần cấp nước như hyaluronic acid hoặc glycerin. Chính vì vậy, kem dưỡng ẩm Obagi Hydrate cấp ẩm suốt 8 giờ là sự lựa chọn đáng cân nhắc.
Thành phần chính:
Hydromanil: Đây là một công nghệ tiên tiến giúp cải thiện độ ẩm cho da một cách hiệu quả. Hydromanil hoạt động bằng cách thu hút độ ẩm từ môi trường xung quanh, sau đó giải phóng từ từ các hợp chất giữ ẩm vào da trong suốt 8 giờ. Điều này không chỉ giúp da được cấp nước liên tục mà còn tạo cảm giác mềm mượt ngay lập tức.
Các thành phần tự nhiên khác: Hỗ trợ và làm dịu làn da, đảm bảo rằng làn da được nuôi dưỡng và bảo vệ một cách toàn diện.
Loại da phù hợp: Thích hợp cho mọi loại da: Bất kể làn da của bạn thuộc loại nào, sản phẩm này đều có thể sử dụng mà không gây kích ứng.
3.3 Dùng sản phẩm phục hồi chuyên sâu
Để làm dịu và phục hồi da trong giai đoạn này, việc sử dụng các sản phẩm dưỡng ẩm và phục hồi chuyên sâu là rất cần thiết. Một trong những lựa chọn lý tưởng là kem hỗ trợ phục hồi & ổn định hệ vi sinh trên da Obagi Rebalance Skin Barrier Recovery Cream.
Công dụng chính: Kem dưỡng này được thiết kế đặc biệt để giúp cân bằng và củng cố hàng rào bảo vệ da sau khi da bị tác động bởi các hoạt chất mạnh như Retinol. Sản phẩm này làm dịu nhanh chóng tình trạng kích ứng, bổ sung độ ẩm cần thiết và phục hồi hệ vi sinh tự nhiên trên da, giúp giảm ngứa, đỏ rát và cảm giác căng tức hiệu quả.
Thành phần nổi bật:
Công nghệ BarrierPlex: Đây là công nghệ cải tiến độc quyền, kết hợp giữa hệ lợi khuẩn lên men, các tác nhân cấp ẩm và những thành phần làm dịu da. Công nghệ BarrierPlex hỗ trợ sửa chữa và cân bằng hệ vi sinh tự nhiên của da, giúp da trở nên khỏe mạnh hơn và ít nhạy cảm hơn với các tác động từ môi trường.
Postbiotics: Đây là các sản phẩm từ quá trình lên men của vi khuẩn, giúp tăng cường hàng rào bảo vệ da và nâng cao sức đề kháng tự nhiên của da, giúp da chống lại các yếu tố gây hại từ môi trường.
Tảo xanh: Là một thành phần làm dịu tự nhiên, giúp giảm kích ứng và phục hồi da hiệu quả, mang lại cảm giác dễ chịu cho làn da đang chịu tổn thương.
Ceramides: Đây là các chất béo tự nhiên có trong da, đóng vai trò thiết yếu trong việc hình thành hàng rào bảo vệ da. Chúng giúp giữ ẩm cho da bằng cách ngăn không cho nước thoát ra ngoài, đồng thời bảo vệ da khỏi các tác nhân gây kích ứng từ môi trường bên ngoài.
Niacinamide (Vitamin B3): Có đặc tính chống viêm, giúp giảm thiểu kích ứng và làm dịu da hiệu quả. Đồng thời, nó còn hỗ trợ làm sáng và đều màu da.
Squalane: Một chất dưỡng ẩm tự nhiên, giúp cung cấp và duy trì độ ẩm cho da, ngăn ngừa tình trạng mất nước và giữ cho da luôn mềm mại, mịn màng.
Hướng dẫn sử dụng: Sau khi làm sạch da mặt và thoa serum (nếu có), lấy một lượng vừa đủ kem dưỡng và thoa đều lên toàn bộ khuôn mặt và cổ. Bạn có thể sử dụng vào cả sáng và tối, đặc biệt vào buổi tối sau khi thoa Retinol để giảm thiểu tác dụng phụ và giúp da phục hồi nhanh chóng. Đối với những người mới sử dụng Retinol và gặp tình trạng kích ứng thì có thể sử dụng kem dưỡng này trước khi thoa Retinol để giúp da làm quen dần.
3.4 Sử dụng các hoạt chất tẩy tế bào chết
Một cách khác giúp xử lý tình trạng đẩy mụn (Purging) là sử dụng AHA (Alpha Hydroxy Acid) hoặc BHA để tẩy tế bào chết. Nếu những ai đang sử dụng Retinol và gặp tình trạng này, Obagi đề xuất bạn tham khảo sản phẩm Lotion tẩy tế bào chết chứa AHA - Obagi Nu-Derm Fx Exfoderm Forte. Việc tẩy tế bào chết đúng cách có thể giúp cải thiện tình trạng này bằng cách loại bỏ lớp da chết, giảm tắc nghẽn lỗ chân lông và thúc đẩy quá trình tái tạo da.
Thành phần chính:
Glycolic Acid: Loại bỏ lớp da chết bề mặt, giúp da mịn màng hơn và làm giảm tình trạng mụn do tắc nghẽn lỗ chân lông.
Lactic Acid: Cung cấp độ ẩm và làm mềm da, giúp giảm cảm giác khô hay kích ứng mà da có thể gặp phải khi sử dụng Retinol.
Công dụng của sản phẩm trong việc giảm tình trạng đẩy mụn:
Loại bỏ tế bào chết: Glycolic Acid trong sản phẩm hoạt động bằng cách hòa tan các liên kết giữa các tế bào da chết, cho phép chúng dễ dàng bong ra khỏi bề mặt da. Khi lớp tế bào chết này được loại bỏ, độ dày của chúng giảm xuống, từ đó làm giảm tắc nghẽn lỗ chân lông - một nguyên nhân phổ biến gây ra mụn. Việc loại bỏ tế bào chết không chỉ giúp da trông tươi sáng hơn mà còn cải thiện khả năng hấp thụ các sản phẩm chăm sóc da khác, mang lại hiệu quả tốt hơn cho quy trình dưỡng da.
Làm thông thoáng lỗ chân lông: Bằng cách loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn và tế bào chết, sản phẩm giúp làm sạch sâu lỗ chân lông. Từ đó, nguy cơ hình thành mụn sẽ giảm đi đáng kể. Khi bụi bẩn và dầu thừa không còn cản trở, làn da sẽ trở nên sáng hơn và khỏe mạnh hơn. Sự kết hợp giữa việc loại bỏ tế bào chết và làm thông thoáng lỗ chân lông sẽ mang lại làn da rạng rỡ và tươi tắn, đồng thời ngăn ngừa các vấn đề về da trong tương lai.
Lưu ý: AHA và Retinol không nên được sử dụng cùng lúc. Bạn nên sử dụng AHA vào buổi sáng và Retinol vào buổi tối để tối ưu hóa hiệu quả chăm sóc da mà không gây kích ứng.
Hình 4. Obagi Nu-Derm Fx Exfoderm Forte giúp loại bỏ lớp da chết, giảm tắc nghẽn lỗ chân lông và thúc đẩy quá trình tái tạo da
3.5 Bôi kem chống nắng hàng ngày
Để bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời khi dùng Retinol, việc sử dụng kem chống nắng là vô cùng quan trọng. Với công dụng bảo vệ da toàn diện khỏi tác động của tia UVA và UVB, đồng thời giảm thiểu nguy cơ cháy nắng và lão hóa sớm, kem chống nắng phổ rộng Obagi Sun Shield Matte Broad Spectrum SPF 50 là sản phẩm phù hợp nhất cho bạn trong giai đoạn sử dụng Retinol.
Thành phần và cơ chế hoạt động:
Homosalate 10% và Octisalate 5%: Đây là những hoạt chất chống nắng hóa học, có khả năng hấp thụ và phân tán tia UVB - tác nhân chính gây ra cháy nắng. Homosalate và Octisalate giúp bảo vệ bề mặt da khỏi tổn thương và hạn chế tình trạng mẩn đỏ, bỏng rát do tiếp xúc với ánh nắng.
Zinc Oxide 16.5%: Là một hoạt chất chống nắng vật lý phổ rộng, Zinc Oxide không chỉ bảo vệ da khỏi tia UVB mà còn chống lại tia UVA - nguyên nhân chính gây lão hóa da. Nó hoạt động bằng cách tạo ra một lớp màng trên bề mặt da, phản xạ và phân tán tia UV, ngăn chúng xuyên sâu vào các lớp da bên dưới. Zinc Oxide được biết đến với độ an toàn cao, không gây kích ứng và thích hợp cho mọi loại da, kể cả da nhạy cảm.
Ưu điểm nổi bật của sản phẩm:
Bảo vệ phổ rộng: Kem chống nắng Obagi Sun Shield Matte Broad Spectrum SPF 50 cung cấp khả năng bảo vệ toàn diện khỏi cả tia UVA và UVB, ngăn chặn các tác hại tiềm ẩn như cháy nắng, lão hóa sớm và ung thư da.
Kết cấu mỏng nhẹ, không gây bít tắc: Sản phẩm có kết cấu nhẹ, thẩm thấu nhanh, không để lại vệt trắng và không gây bít tắc lỗ chân lông. Từ đó giúp da luôn khô thoáng, không bị bóng dầu, đặc biệt phù hợp cho những người có làn da dầu hoặc da hỗn hợp.
Không chứa hương liệu và đã được kiểm nghiệm da liễu: Obagi Sun Shield Matte SPF 50 không chứa hương liệu, giảm nguy cơ kích ứng da và đã được bác sĩ da liễu thử nghiệm, đảm bảo an toàn cho mọi loại da, kể cả da nhạy cảm. Sản phẩm cũng đã được Tổ chức Ung thư Da (Skin Cancer Foundation) khuyên dùng hàng ngày để bảo vệ da hiệu quả.
Hình 5 . Để bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời khi dùng Retinol, việc sử dụng kem chống nắng là vô cùng quan trọng
Tư liệu tham khảo:
Kafi, R., Kwak, H. S. R., Schumacher, W. E., Cho, S., Hanft, V. N., Hamilton, T. A., ... & Kang, S. (2007). Improvement of naturally aged skin with vitamin A (retinol). Archives of dermatology, 143(5), 606-612.
Mukherjee S, Date A, Patravale V, Korting HC, Roeder A, Weindl G. Retinoids in the treatment of skin aging: an overview of clinical efficacy and safety. Clin Interv Aging. 2006;1(4):327-48. doi: 10.2147/ciia.2006.1.4.327. PMID: 18046911; PMCID: PMC2699641.
