Mụn ẩn là một trong những vấn đề về da phổ biến, gây không ít phiền toái cho nhiều người, đặc biệt là trong môi trường hiện đại đầy bụi bẩn và ô nhiễm. Việc hiểu rõ về nguyên nhân hình thành, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị mụn ẩn là rất cần thiết để duy trì làn da khỏe mạnh và rạng rỡ. Trong bài viết này, hãy cùng Obagi khám phá mụn ẩn là gì và tìm hiểu những phương pháp điều trị được các chuyên gia tin tưởng.
1. Mụn ẩn là gì?
Mụn ẩn là các u nang phát triển từ sự tích tụ bụi bẩn, dầu thừa và vi khuẩn bị tắc nghẽn sâu bên trong lỗ chân lông bên dưới lớp biểu bì. Do đó, mụn ẩn cũng giống như mụn thông thường trên bề mặt da, chỉ khác là chúng nằm dưới da.
Biểu hiện của mụn ẩn bên ngoài chỉ là những nốt nhỏ và thường xuất hiện theo từng nhóm. Loại mụn này khá khó để nhận biết chỉ bằng mắt thường, chỉ khi bạn chạm tay lên da mặt mới có thể cảm nhận được sự tồn tại của chúng.
Mặc dù mụn ẩn không nguy hiểm như mụn nang, mụn đinh râu,… nhưng nếu không được xử lý kịp thời, dưới ảnh hưởng của môi trường bên ngoài, stress, nội tiết tố, thói quen sinh hoạt,… thì mụn ẩn có thể bị viêm sưng và để lại thâm mụn, sẹo là điều khó có thể tránh được.
2. Tại sao mụn ẩn hình thành?
Có rất nhiều nguyên nhân gây mụn ẩn khác nhau. Dưới đây là một số lý do phổ biến thường gặp trên lâm sàng khiến loại mụn này xuất hiện trên làn da của bạn:
2.1 Mụn ẩn do rối loạn nội tiết tố
Rối loạn nội tiết tố được xem là nguyên nhân phổ biến khiến tình trạng mụn ẩn diễn ra dai dẳng trên khuôn mặt, đặc biệt là ở lứa tuổi dậy thì. Thông thường, hệ hormone trong cơ thể sẽ được giữ ở trạng thái cân bằng. Tuy nhiên, khi cơ thể bắt đầu bước vào lứa tuổi dậy thì hay đang hành kinh, mang thai,... thì cơ thể sẽ có nhiều biến đổi, trong đó, hệ nội tiết tố cũng bị ảnh hưởng, khiến lượng hormone sinh dục tăng hoặc giảm bất thường. Điều này tạo điều kiện cho mụn nội tiết (mụn bọc ở cằm, mụn bọc ở mũi, mụn đầu đen ở mũi) và thậm chí mụn ẩn hình thành và phát triển.
2.2 Vệ sinh da không sạch sẽ gây mụn ẩn dưới da
Trong quy trình các bước skincare hằng ngày thì bước làm sạch đóng một vai trò cực kỳ quan trọng, ảnh hưởng đến các bước chăm sóc da sau đó. Vì thế, nếu không chú ý làm sạch cho da kỹ càng thì có thể vô tình tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, bụi bẩn xâm nhập vào sâu bên trong da và gây mụn ẩn. Không cần sử dụng lực quá mạnh để chà xát khiến da bị tổn thương, bạn chỉ cần massage da mặt nhẹ nhàng theo chuyển động tròn khi rửa mặt cũng đủ để loại bỏ bụi bẩn trên bề mặt da.
Hình 1. Bước làm sạch đóng một vai trò cực kỳ quan trọng, ảnh hưởng đến các bước chăm sóc da sau đó
2.3 Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học, không lành mạnh gây mụn ẩn
Chế độ ăn uống có sự xuất hiện của nhiều đồ ăn chứa dầu mỡ, cay nóng hoặc thói quen sinh hoạt không lành mạnh, điều độ như thiếu ngủ, thức khuya, thường xuyên rơi vào trạng thái stress, căng thẳng,... cũng là nguyên nhân chủ yếu khiến mụn ẩn hình thành dưới da.
Đặc biệt, nếu bạn có thói quen xấu gây mụn như hay đưa tay chạm lên bề mặt da thì cũng có nguy cơ cao bị mụn ẩn so với những người khác. Thực tế, bàn tay của chúng ta luôn phải tiếp xúc với rất nhiều thứ mỗi ngày. Do vậy, tay chính là vị trí tập trung một lượng vi khuẩn lớn. Khi đưa tay lên mặt cũng đồng nghĩa với việc tạo điều kiện cho vi khuẩn cùng bụi bẩn xâm nhập vào da một cách nhanh chóng.
2.4 Mụn ẩn do lạm dụng mỹ phẩm trang điểm
Việc lạm dụng mỹ phẩm hay trang điểm thường xuyên cho làn da cũng dễ khiến cho da gặp phải hiện tượng bí bách, tạo điều kiện cho mụn ẩn phát triển. Ngoài ra, nếu bạn sử dụng những loại mỹ phẩm không rõ nguồn gốc hay không được đảm bảo về chất lượng, quá hạn sử dụng cũng có thể khiến làn da bị kích ứng và trở nên tồi tệ. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc điều trị mụn ẩn cho da.
Bên cạnh đó, nếu không làm sạch các dụng cụ sử dụng cho quá trình trang điểm như bông mút, cọ hay bông phấn định kỳ cũng sẽ vô tình giúp vi khuẩn có điều kiện xâm nhập và tấn công vào da, gây mụn dị ứng mỹ phẩm.
2.5 Tác động môi trường gây mụn ẩn dưới da
Các yếu tố môi trường như nhiệt độ tăng cao, sự tích tụ của bụi bẩn và dầu mỡ có thể kích thích da và gây ra mụn ẩn. Đối với những người thường xuyên làm việc trong điều kiện môi trường như vậy, việc vệ sinh và chăm sóc da phù hợp là cần thiết.
Hình 2. Với những người làm việc trong điều kiện môi trường khắc nghiệt, việc vệ sinh và chăm sóc da phù hợp là cần thiết
3. Các dấu hiệu nhận biết mụn ẩn
Cách nhận biết chính xác mụn ẩn là gì? Mụn ẩn về bản chất cũng giống như các loại mụn khác nhưng khác ở chỗ vị trí mọc lại nằm sau bên dưới lớp biểu bì của da. Các dấu hiệu thường thấy của mụn ẩn bao gồm:
Cảm giác nhỏ li ti dưới da: Bạn có thể cảm nhận được sự hiện diện của mụn nhỏ, không nhìn thấy bằng mắt thường nhưng có thể cảm nhận được khi sờ vào da.
Cảm giác đau nhẹ: Vùng da quanh nốt mụn có thể cảm thấy đau nhẹ hoặc khó chịu, nhất là khi chạm vào.
Biểu hiện sưng viêm: Khi mụn ẩn phát triển, nó có thể sưng lên, to ra, và xuất hiện dấu hiệu viêm đỏ, biến thành nhân mụn trứng cá hoặc mụn viêm.
Cần lưu ý rằng:
Một số loại mụn đầu trắng hoặc mụn đầu đen phát triển từ mụn ẩn, di chuyển qua các lớp da và hình thành trên khuôn mặt.
Mỗi người đều có thể tự nhận biết các triệu chứng của mụn ẩn.
4. Các vị trí dễ bị mụn ẩn trên da
Mụn ẩn thường xuất hiện ở những vùng da nhạy cảm và dễ bị tác động bởi các yếu tố môi trường như bụi bẩn, ô nhiễm và vi khuẩn. Những vị trí thường gặp bao gồm:
4.1 Mụn ẩn trên trán
Mụn ẩn ở trán thường xảy ra do vùng da này dễ bị tích tụ dầu thừa và bụi bẩn, đặc biệt khi có sự tiếp xúc thường xuyên với tóc hoặc mồ hôi. Để nhận biết mụn ẩn trên trán, bạn có thể rửa tay sạch và xoa nhẹ lên vùng da. Nếu cảm thấy có nốt nhỏ hoặc bề mặt sần sùi, đó có thể là dấu hiệu của mụn ẩn. Bên cạnh đó, soi gương dưới ánh sáng mạnh để dễ dàng xác định tình trạng da. Nếu lớp nền trang điểm không mịn màng và có dấu hiệu không đều màu, mụn ẩn cũng có thể là nguyên nhân.
4.2 Mụn ẩn ở cằm
Khu vực cằm cũng là một trong những vị trí dễ xuất hiện mụn ẩn, chủ yếu do mụn nằm dưới bề mặt da, không có đầu mụn và không gây sưng tấy hay đau. Bạn có thể nhận biết mụn ẩn ở cằm bằng cách sờ vào vùng da dưới cằm để cảm nhận sự cộm cộm. Các nốt mụn thường nhỏ như đầu kim châm và mọc thành từng cụm. Nếu sau khi trang điểm, bạn thấy bề mặt da có những nốt nhỏ sần sùi, điều này cũng có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đang bị mụn ẩn.
4.3 Mụn ẩn trên má
Má là vùng da rất nhạy cảm và dễ bị tích tụ dầu thừa, bụi bẩn. Nếu không được chăm sóc đúng cách, mụn ẩn có thể xuất hiện ở khu vực này. Để nhận biết, bạn có thể kiểm tra cảm giác bề mặt da và sự xuất hiện của các nốt nhỏ.
4.4 Mụn ẩn ở quai hàm
Quai hàm cũng là vị trí thường gặp mụn ẩn do bị tác động từ môi trường bên ngoài, như việc đeo khẩu trang, cài quai nón bảo hiểm, hoặc thói quen đưa tay lên sờ cằm. Những yếu tố này có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông, dẫn đến sự hình thành mụn ẩn.
4.5 Mụn ẩn quanh miệng
Mụn ẩn quanh miệng thường do lỗ chân lông bị bít kín và không thông thoáng, điều này thường xảy ra khi đeo khẩu trang lâu, đặc biệt là những loại khẩu trang có lớp chống thấm hút. Để nhận biết, bạn nên kiểm tra khu vực quanh miệng xem có cảm giác cộm cộm hay không.
5. Phương pháp điều trị mụn ẩn đúng cách
Mụn ẩn có thể được điều trị ngay tại nhà hoặc được chăm sóc lâm sàng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa Da liễu.
5.1 Cách trị mụn ẩn tại nhà
Điều trị mụn ẩn ngay tại nhà không nên thực hiện việc bóp hoặc nặn mụn vì nó có thể gây ra nhiễm trùng, làm cho nhân mụn phình to và cuối cùng gây sẹo mụn. Thay vì vậy, hãy sử dụng các biện pháp giúp đẩy mụn lên bề mặt da và ngăn chặn sự nhiễm trùng:
Dùng sản phẩm chứa Benzoyl Peroxide trị mụn ẩn
Benzoyl Peroxide được biết đến là một hợp chất diệt khuẩn, hoạt động chống lại sự tấn công của vi khuẩn P.acnes trên bề mặt da. Vì thế, chất hóa học này thường được tìm thấy trong các tinh chất đặc trị mụn trên thị trường. Benzoyl Peroxide có nhiều nồng độ khác nhau. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định nồng độ 2,5% và 5% dựa vào tình trạng mụn ẩn trên làn da. Benzoyl Peroxide là hoạt chất chấm mụn nên bạn chỉ cần bôi lên những chỗ có mụn ẩn, tránh bôi toàn mặt vì sẽ dễ khiến những vùng da khác bị sừng hóa.
Chườm ấm đẩy nhân mụn ẩn
Đây là phương pháp giúp mở rộng lỗ chân lông, từ đó nhân mụn được đẩy nhanh chóng lên bề mặt da. Nhờ vậy, việc loại bỏ vi khuẩn và đẩy chân mụn ẩn lên trên trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Cách trị mụn ẩn tại nhà với BHA/AHA
BHA, hay Salicylic Acid, được biết đến là một trong những thành phần hiệu quả trong việc điều trị mụn, đặc biệt là mụn ẩn. Khi tiếp xúc với làn da, hoạt chất này có khả năng thẩm thấu vào những lỗ chân lông chứa bã nhờn, giúp phá vỡ các lớp tế bào chết nằm sâu bên trong. Điều này giúp loại bỏ triệt để các nguyên nhân gây mụn ẩn.
Ngoài BHA, AHA cũng là một lựa chọn tuyệt vời trong quá trình trị mụn ẩn. AHA, hay Glycolic Acid, có khả năng tẩy tế bào chết trên bề mặt da, giúp cải thiện tình trạng da bằng cách thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào mới. Một sản phẩm nổi bật chứa AHA là Lotion tẩy tế bào chết chứa AHA - Obagi Nu-Derm Fx Exfoderm Forte. Sản phẩm này không chỉ giúp làm sạch và loại bỏ tế bào chết, mà còn cải thiện kết cấu da, làm sáng da và giảm thiểu tình trạng mụn ẩn hiệu quả.
Khi kết hợp sử dụng BHA và AHA, bạn sẽ tạo ra một quy trình chăm sóc da hoàn chỉnh, giúp làm sạch lỗ chân lông, giảm mụn ẩn và mang lại làn da khỏe mạnh hơn.
Peel da điều trị mụn ẩn
Peel da dùng hóa chất để tẩy đi lớp da cũ, tái tạo lại tế bào da mới. Quá trình peel da trị mụn giúp đẩy mụn ẩn lên bề mặt da và loại bỏ mụn một cách nhanh chóng. Lớp da mới sau đó sẽ trở nên mịn màng, sáng sủa, đều màu và sạch mụn.
5.2 Điều trị mụn ẩn lâm sàng
Đối với những trường hợp mụn ẩn bị sưng, viêm hoặc không giảm đi sau một thời gian dài, bạn nên tìm đến một cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ chuyên khoa da liễu thăm khám và tư vấn điều trị bằng các biện pháp lâm sàng:
Sử dụng thuốc kháng sinh bôi tại chỗ trị mụn ẩn
Dùng thuốc kháng sinh bôi trực tiếp lên da (kháng sinh tại chỗ) để tiêu diệt vi khuẩn gây ra mụn ẩn và giảm viêm. Hiện nay, Clindamycin và Erythromycin là những loại thuốc kháng sinh tại chỗ được sử dụng phổ biến nhất. Bên cạnh đó, Benzoyl Peroxide có khả năng làm khô nhân mụn, có thể sử dụng kết hợp để tăng hiệu quả trong việc điều trị.
Dùng thuốc kháng sinh đường uống trị mụn ẩn
Trong trường hợp mụn ẩn xuất hiện với số lượng lớn hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng và chuyển thành mụn trứng cá, mụn viêm, bác sĩ da liễu sẽ chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh dạng uống. Loại kháng sinh này có khả năng làm giảm tối đa lượng vi khuẩn hoạt động trên bề mặt da và trong lòng các nang lông. Từ đó, các phản ứng viêm hay sưng tấy cũng được hạn chế hiệu quả. Những kháng sinh uống tại chỗ thường được chỉ định trong việc điều trị mụn đó là Clindamycin, Trimethoprim, Cotrimoxazol, Erythromycin. Bạn cần tuân thủ thực hiện theo các chỉ dẫn mà bác sĩ đưa ra để đảm bảo không gặp phải các tác dụng phụ.
Tiêm Cortisone trị mụn ẩn
Một cách hữu hiệu khác để loại bỏ mụn ẩn dưới da là đến gặp bác sĩ da liễu để tiêm Cortisone. Những mũi tiêm này sẽ giúp thúc đẩy quá trình cải thiện và chữa lành các tình trạng viêm da. Sau khoảng từ 24 – 48 tiếng tiêm thì những nốt mụn ẩn sẽ dần biến mất. Điều này cũng làm giảm tối đa nguy cơ để làm thâm sẹo sau trị mụn.
6. Các biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa mụn ẩn
Mụn ẩn gây nhiều vấn đề nhức nhối, khiến người gặp cảm thấy tự ti và khó chịu. Để ngăn ngừa mụn ẩn xuất hiện, bạn nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa như bên dưới đây:
6.1 Luôn giữ da mặt sạch sẽ, vệ sinh da mặt đúng cách
Làm sạch sâu da mặt đúng cách giúp loại bỏ bã nhờn, vi khuẩn và tế bào chết trên da. Từ đó, giúp thông thoáng và se khít lỗ chân lông, hạn chế hình thành mụn. Bạn nên rửa mặt 2 lần/ngày, tránh chà xát quá mạnh.
Các sản phẩm chăm sóc da nên là những sản phẩm có thành phần tốt cho da, không gây kích ứng. Bạn cũng cần chú ý bảo vệ da khi ra ngoài bằng cách che chắn và thoa kem chống nắng.
6.2 Xây dựng lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh
Chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh từ sâu bên trong, ngăn chặn mụn ẩn hình thành. Bạn nên thêm vào chế độ ăn của mình những thực phẩm giàu Vitamin, chất béo Omega 3, Omega 6,… Bên cạnh đó, bạn cũng nên giảm thiểu việc ăn thức ăn cay, chất béo, đồ ngọt, đồ uống chứa cồn và các chất kích thích khác.
6.3 Luôn cung cấp đủ ẩm cho da để phòng ngừa mụn ẩn
Cung cấp đủ ẩm cho da hàng ngày sẽ giúp kiểm soát dầu, ngăn ngừa mụn ẩn, cải thiện độ đàn hồi, giúp da trở nên mịn màng hơn. Ngoài việc thoa kem dưỡng ẩm, việc uống đủ nước mỗi ngày cũng là một cách cung cấp nước cho da rất hiệu quả.
Một sản phẩm hữu ích trong quá trình ngăn ngừa mụn ẩn là Serum Vitamin B3 Obagi Daily Hydro-Drops. Serum này không chỉ cung cấp độ ẩm cần thiết cho da mà còn giúp làm dịu và cải thiện tình trạng da nhạy cảm. Với thành phần chính là Vitamin B3 (Niacinamide), sản phẩm giúp làm giảm sự sản xuất bã nhờn, đồng thời tăng cường hàng rào bảo vệ da. Nhờ vậy, serum này hỗ trợ tối ưu trong việc ngăn ngừa mụn ẩn, giữ cho làn da luôn khỏe mạnh và căng mịn.
6.4 Hạn chế trang điểm và không đi ngủ khi chưa tẩy trang
Làn da thông thoáng sẽ ngăn chặn sự xuất hiện của mụn ẩn. Do đó, bạn nên giới hạn việc trang điểm hàng ngày vì lớp trang điểm có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Ngoài ra, dù có trang điểm hay không, việc tẩy trang và làm sạch da trước khi đi ngủ cũng là bước quan trọng để làm sạch da, giúp loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn gây mụn.
Có thể kể đến một sản phẩm hỗ trợ đắc lực trong quá trình làm sạch là sữa rửa mặt tẩy tế bào chết giảm tắc nghẽn lỗ chân lông Obagi360 Exfoliating Cleanser. Sản phẩm này không chỉ giúp loại bỏ bụi bẩn và tạp chất trên da mà còn tẩy tế bào chết, giúp da khô và xỉn màu trở nên mềm mại, mịn màng và rạng rỡ hơn. Nhờ vào công thức đặc biệt, sữa rửa mặt này giúp làm thông thoáng lỗ chân lông, từ đó ngăn ngừa tình trạng mụn ẩn hiệu quả.
Việc điều trị và ngăn ngừa mụn ẩn không chỉ đòi hỏi sự kiên trì mà còn cần sự hỗ trợ từ các sản phẩm chuyên biệt. Việc thường xuyên sử dụng các dòng sản phẩm cao cấp đến từ nhà Obagi sẽ giúp bạn loại bỏ tế bào chết, cấp ẩm và làm dịu da, từ đó giảm thiểu sự hình thành mụn ẩn hiệu quả. Hãy lựa chọn những sản phẩm phù hợp để chăm sóc và bảo vệ làn da, giúp bạn tự tin hơn với vẻ ngoài rạng rỡ và khỏe mạnh.
Tư liệu tham khảo:
A review of diagnosis and treatment of acne in adult female patients - https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5986265/
A Review of Advancement on Influencing Factors of Acne: An Emphasis on Environment Characteristics - https://www.frontiersin.org/journals/public-health/articles/10.3389/fpubh.2020.00450/full
Medically reviewed by Amanda Caldwell, MSN, APRN-C — Written by Corey Whelan https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/blind-pimple
