Trong nhịp sống hiện đại đầy bận rộn, nhu cầu chăm sóc và giữ gìn vẻ ngoài ngày càng được nhiều người quan tâm, đặc biệt là làn da. Để có một làn da khỏe đẹp, hạn chế mụn và các vấn đề về da, nhiều người đã chia sẻ cho nhau những kinh nghiệm chăm sóc da hiệu quả. Vậy đâu là những nguyên nhân gây mụn phổ biến? Và cần lưu ý gì trong quá trình chăm sóc để duy trì làn da luôn sạch mịn? Hãy cùng Obagi tìm hiểu ngay sau đây.
1. Mụn là gì?
Mụn là một trong những vấn đề da liễu phổ biến nhất, có thể xuất hiện ở nhiều vùng trên cơ thể như mặt, cổ, cằm, lưng, ngực, bả vai và cả vùng mông. Biểu hiện của mụn khá đa dạng, từ những nốt sưng đỏ, đau rát đến mụn mủ hoặc gây cảm giác ngứa ngáy và khó chịu.
Nguyên nhân hình thành mụn thường bắt nguồn từ sự thay đổi nội tiết tố bên trong cơ thể, kết hợp với các yếu tố bên ngoài như vi khuẩn, bụi bẩn và sự bít tắc lỗ chân lông. Dựa trên đặc điểm nhận biết trên bề mặt da, các loại mụn trên mặt bao gồm: mụn trứng cá thông thường, mụn trứng cá đỏ, mụn ẩn dưới da, mụn bọc (mụn nang), mụn cám, mụn đầu đen, mụn mủ và mụn viêm.
Mụn là một trong những vấn đề da liễu phổ biến nhất
2. 9 Nguyên nhân gây mụn phổ biến
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mụn, trong đó phổ biến nhất là việc da tiết quá nhiều dầu, lỗ chân lông bị bít tắc bởi bã nhờn và tế bào chết, cùng với sự xâm nhập của vi khuẩn gây viêm. Ngoài ra, thói quen chăm sóc da không đúng cách và việc lạm dụng mỹ phẩm cũng là những yếu tố khiến da dễ nổi mụn
• Da tiết dầu quá mức: Tuyến bã nhờn hoạt động mạnh khiến lượng dầu thừa tích tụ, làm bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn.
• Tắc nghẽn nang lông bởi bã nhờn và tế bào chết: Khi da không được tẩy tế bào chết định kỳ, lớp sừng tích tụ kết hợp với dầu gây ra mụn đầu đen, mụn cám, mụn viêm.
• Nhiễm khuẩn: Vi khuẩn P.acnes gây mụn trứng cá thường gặp, còn demodex là nguyên nhân chính dẫn đến mụn trứng cá đỏ.
• Thay đổi nội tiết tố: Giai đoạn dậy thì, tiền mãn kinh hoặc chu kỳ kinh nguyệt khiến hormone mất cân bằng, kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn.
• Ảnh hưởng từ thuốc: Một số loại thuốc chứa corticosteroid, testosterone hoặc lithium có thể gây ra phản ứng nổi mụn trên da.
• Chế độ ăn nhiều đường, tinh bột: Bánh kẹo, đồ chiên rán, nước ngọt… có thể làm tăng insulin và kích thích sản sinh dầu, làm nặng hơn tình trạng mụn.
• Căng thẳng kéo dài: Stress không trực tiếp gây mụn nhưng ảnh hưởng đến nội tiết và khả năng phục hồi da, khiến mụn dễ tái phát và khó lành.
• Chăm sóc da không đúng cách: Không tẩy trang, rửa mặt sai cách hoặc không làm sạch kỹ khiến bụi bẩn, dầu thừa tích tụ, làm da dễ nổi mụn.
• Lạm dụng mỹ phẩm: Dùng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, chứa thành phần gây bít tắc hoặc không phù hợp với loại da sẽ khiến da dễ kích ứng và sinh mụn.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mụn
3. Dấu hiệu, đặc điểm của từng loại mụn?
Mụn không chỉ xuất hiện dưới một hình thức duy nhất, mà có rất nhiều loại khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân hình thành và biểu hiện trên da. Việc phân loại mụn dựa trên đặc điểm lâm sàng và mức độ viêm sẽ giúp nhận diện rõ ràng để có hướng xử lý phù hợp. Một số loại mụn phổ biến gồm:
• Mụn trứng cá: Đây là dạng mụn phổ biến nhất, thường xuất hiện dưới hai hình thức: đầu trắng (khi lỗ chân lông bị bít kín) và đầu đen (khi lỗ chân lông mở). Mụn trứng cá có thể gây sưng đỏ, hình thành mụn mủ, hoặc nặng hơn là các u nang cứng, viêm đau và chứa mủ sâu dưới da.
• Mụn ẩn: Thường khó nhận biết vì không gây viêm hay đau. Mụn hình thành dưới bề mặt da, nổi thành từng cục nhỏ li ti, khiến da mặt bị sần và dễ phát triển thành mụn viêm nếu không được xử lý kịp thời.
• Mụn đầu đen: Nhìn thấy rõ bằng mắt thường dưới dạng các chấm đen nhỏ trên da, thường tập trung ở vùng mũi, trán hoặc cằm. Mụn không gây đau và cũng không viêm, nhưng lại ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ.
• Mụn bọc: Là dạng mụn viêm nặng, đặc trưng bởi những nốt mụn to, sưng đỏ, có nhân chứa mủ trắng hoặc vàng. Mụn bọc dễ gây đau nhức, để lại thâm sạm hoặc sẹo nếu vỡ ra hoặc nặn không đúng cách.
• Mụn trứng cá đỏ: Xuất hiện chủ yếu ở vùng mũi, má hoặc quanh miệng dưới dạng các nốt đỏ gây đau hoặc ngứa. Khác với mụn trứng cá thông thường, loại mụn này có liên quan nhiều đến yếu tố vi khuẩn demodex và tình trạng viêm da mạn tính.
Mụn không chỉ xuất hiện dưới một hình thức duy nhất, mà có rất nhiều loại khác nhau
4. Nguy cơ tiềm ẩn gây mụn da mặt
Dưới đây là những đối tượng có thể mắc phải mụn và các yếu tố gia tăng nguy cơ gây mụn mà bạn cần biết:
4.1. Những ai có nguy cơ mắc phải mụn
Mụn có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm đối tượng thường có nguy cơ cao hơn do ảnh hưởng từ nội tiết tố, môi trường sống và thói quen chăm sóc da. Trẻ vị thành niên trong độ tuổi dậy thì là nhóm dễ bị mụn nhất, do hormone tăng cao kích thích sợi bã nhờn hoạt động mạnh.
Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh hoặc người gặp rối loạn nội tiết tố nữ cũng thường xuyên đối mặt với tình trạng mụn kéo dài. Bên cạnh đó, những người có làn da dầu, dễ bít tắc lỗ chân lông và không chăm sóc da đúng cách cũng là đối tượng dễ bị mụn.
>> Xem thêm: Mụn tuổi dậy thì có tự hết không? Kéo dài trong bao lâu?
4.2. Các yếu tố gia tăng nguy cơ gây mụn
Ngoài nhóm đối tượng dễ nổi mụn, còn có nhiều yếu tố khác góp phần thúc đẩy mụn hình thành:
• Rối loạn nội tiết tố: Là nguyên nhân sâu xa khiến tuyến dầu hoạt động mạnh, tăng sinh vi khuẩn và gây bít tắc lỗ chân lông.
• Chăm sóc da sai cách: Không làm sạch kỹ, tẩy tế bào chết không đều, dùng sản phẩm không phù hợp khiến da suy yếu và dễ lên mụn.
• Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp: Sản phẩm chứa dầu khoáng, cồn hoặc chất gây kích ứng sẽ làm bít tắc và gây viêm.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như corticosteroid, lithium… có thể ảnh hưởng đến tuyến bã nhờn và gây mụn.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ và đường làm tăng tiết dầu và thúc đẩy mụn.
• Căng thẳng kéo dài: Làm rối loạn hormone, ảnh hưởng đến tuần hoàn máu dưới da và làm da dễ tổn thương.
• Ô nhiễm môi trường: Khói bụi, vi khuẩn và hóa chất dễ bám lên da, khiến lỗ chân lông bít tắc nếu không được làm sạch kỹ.
Đối tượng và nguy cơ có thể mắc phải mụn
5. Tác hại biến chứng của mụn có thể gặp
Mụn có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Các biến chứng thường gặp nhất là sẹo rỗ, sẹo lồi và vết thâm mãi không hết, ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ. Mụn cũng có thể lan rộng sang vùng da lân cận, gây viêm và khó chịu kéo dài.
Việc tự ý nặn mụn và vệ sinh da không đúng cách dễ dẫn đến nhiễm trùng, đặc biệt ở vùng chữ T khuôn mặt (trán, mũi, cằm). Trong một số trường hợp nặng, nhiễm trùng có thể lan vào tĩnh mạch xoang hang trong não, gây biến chứng nguy hiểm như sưng phù, méo miệng, hôn mê, thậm chí tử vong. Đối với trứng cá đỏ, biến chứng điển hình là tình trạng mũi phì đại (mũi cà chua).
>> Xem thêm: Sẹo mụn có tự lành không và phương pháp điều trị sẹo mụn hiệu quả
6. Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Khi da bắt đầu xuất hiện mụn và các phương pháp chăm sóc cơ bản không mang lại hiệu quả, bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ chuyên khoa Da liễu để được thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp. Đặc biệt, ở nhiều phụ nữ, mụn trứng cá có xu hướng tái phát theo chu kỳ kinh nguyệt, thường bùng lên khoảng một tuần trước kỳ.
Ở người lớn tuổi, tình trạng mụn trứng cá xuất hiện dày đặc có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn, cần được kiểm tra và điều trị chuyên sâu.
Ngoài ra, việc sử dụng kem trị mụn, sữa rửa mặt hoặc mỹ phẩm không rõ nguồn gốc có thể gây ra các phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Nếu xuất hiện các biểu hiện như đỏ da, ngứa, mẩn, hoặc nghiêm trọng hơn như khó thở, sưng vùng mặt, môi, lưỡi hay cảm giác nghẹt cổ, người dùng cần đến bệnh viện ngay để xử lý kịp thời.
7. Gợi ý sản phẩm hỗ trợ trị mụn tốt nhất từ Obagi
7.1. Sữa rửa mặt Tẩy tế bào chết Obagi Clenziderm M.D. Foaming Blemish
Nếu bạn có làn da dầu hoặc dễ bị mụn, sữa rửa mặt Tẩy tế bào chết Obagi Clenziderm M.D. Foaming Blemish là sản phẩm rửa mặt lý tưởng dành cho bạn. Sản phẩm có kết cấu dạng gel tạo bọt nhẹ, bổ sung 2% Salicylic Acid (BHA) – chất tẩy tế bào chết và làm sạch lỗ chân lông hiệu quả – cùng với menthol giúp mang lại cảm giác mát lạnh dễ chịu ngay khi sử dụng. Glycerin trong công thức giúp cân bằng độ ẩm, giảm hiện tượng khô căng sau khi rửa, đảm bảo da không mất đi lớp màng bảo vệ tự nhiên
Cách sử dụng: làm ướt mặt, lấy lượng gel khoảng hạt đậu rồi nhẹ nhàng massage khắp mặt trong 20–30 giây rồi rửa sạch lại bằng nước ấm. Để hiệu quả tốt nhất, nên dùng 1–2 lần mỗi ngày, bắt đầu từ 1 lần để da quen dần rồi tăng dần tần suất nếu cần. Sau khi rửa, nên đợi khoảng 10–15 phút trước khi tiếp tục các bước skincare tiếp theo.
Obagi Clenziderm Foaming Blemish Cleanser là sản phẩm rửa mặt lý tưởng dành cho làn da mụn
Sản phẩm phù hợp với người có làn da dầu, da hỗn hợp thiên dầu, da mụn viêm, hoặc da dễ tích tụ bít tắc lỗ chân lông. Đây là lựa chọn thích hợp cho nam giới cần một giải pháp làm sạch sâu, kiểm soát dầu thừa, hỗ trợ giảm mụn và làm dịu da – đặc biệt là với làn da không hợp với các sữa rửa mặt tạo bọt mạnh khác.
7.2. Toner chứa 2% BHA Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating
Toner BHA Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating là sản phẩm toner tẩy tế bào chết lý tưởng nên nằm trong routine của bạn. Sản phẩm có kết cấu dạng lỏng nhẹ, dễ thấm, chứa 2% Salicylic Acid (BHA) – hoạt chất tan trong dầu giúp làm sạch sâu, loại bỏ dầu thừa và tẩy tế bào chết, qua đó hỗ trợ làm thông thoáng lỗ chân lông và ngăn ngừa mụn xuất hiện. Menthol và glycerin trong công thức còn mang lại cảm giác mát dịu và cân bằng độ ẩm cho da.
Cách sử dụng bha cho người mới bắt đầu: Sau khi rửa mặt, bạn nên lắc đều chai và sử dụng 1–3 pump lên bông tẩy trang, sau đó lau đều khắp mặt. Sản phẩm có thể dùng 1 lần mỗi ngày để da làm quen trước khi tăng lên 2–3 lần/ngày nếu cần, đặc biệt là ở vùng da dầu, da hỗn hợp hoặc đổ nhiều mồ hôi . Sau khi thoa, hãy để toner tự khô, không cần rửa lại, rồi tiếp tục các bước dưỡng da tiếp theo.
Lưu ý: sử dụng kem chống nắng vào ban ngày vì BHA có thể khiến da nhạy cảm hơn với ánh nắng.
Obagi Clenziderm Exfoliating BHA Toner là sản phẩm toner tẩy tế bào chết lý tưởng
Sản phẩm phù hợp với làn da dầu, hỗn hợp thiên dầu, da dễ nổi mụn hoặc có lỗ chân lông to. Nếu bạn muốn cải thiện kết cấu da, giảm mụn đầu đen/mụn ẩn, đồng thời hạn chế bít tắc và viêm da, đây chính là toner lý tưởng từ Obagi để cân nhắc đưa vào quy trình chăm sóc của mình.
>> Xem thêm: Tìm hiểu: Sử dụng BHA trị sợi bã nhờn có hiệu quả không?
7.3. Kem Dưỡng Ẩm & Giảm Nếp Nhăn Obagi Retinol
Nếu bạn muốn cải thiện dấu hiệu lão hóa đầu tiên như nếp nhăn nhẹ, vết chân chim và da không đều màu, Retinol Obagi 0.5% là lựa chọn tốt để bắt đầu. Sản phẩm có kết cấu nhẹ, tinh chất thẩm thấu nhanh, chứa Retinol 0.5 – một hoạt chất mạnh vừa phải giúp kích thích tái tạo tế bào da, giảm nếp nhăn và làm sáng da.
Serum phù hợp để dùng vào buổi tối, sau bước làm sạch và toner. Hãy lấy một lượng bằng hạt đậu, thoa đều lên mặt, tránh vùng mắt và môi. Ban đầu bạn nên dùng 2–3 lần/tuần để da quen, sau đó có thể tăng dần tùy khả năng chịu đựng. Sản phẩm này dành cho làn da bắt đầu xuất hiện dấu hiệu lão hóa, da mặt bị sần hoặc da xỉn màu muốn cải thiện tông da.
Retinol 0.5% Serum là lựa chọn tốt để bắt đầu với những người mới sử dụng Retinol
Còn nếu bạn đã quen với Retinol trị mụn 0.5% và muốn nâng cấp hiệu quả, Retinol Obagi 1.0% là một bước mạnh mẽ hơn trong chu trình chăm sóc da chuyên sâu ban đêm. Với kết cấu kem mịn, chứa Retinol 1% kết hợp cùng chất dưỡng ẩm, sản phẩm giúp phục hồi làn da bị tổn thương nặng hơn, giảm nếp nhăn sâu, tăng đàn hồi và kết cấu da đồng đều.
Sau bước làm sạch, toner (nếu có), thoa một lượng kem nhẹ nhàng lên da vào buổi tối, nên dùng cách ngày nếu da còn nhạy cảm rồi tăng dần. Sản phẩm Retinol cho da dầu mụn nồng độ 1.0 này phù hợp với làn da đã quen ở nồng độ thấp, đang cần cải thiện rõ rệt về nếp nhăn sâu, lão hóa hoặc sẹo thâm cằn cỗi.
Obagi Retinol 1.0% Cream là một bước mạnh mẽ hơn trong chu trình chăm sóc da chuyên sâu
7.4. Kem Dưỡng Phục Hồi Obagi Rebalance Skin Barrier Recovery Cream
Nếu bạn đang tìm kiếm kem dưỡng hỗ trợ phục hồi hàng rào bảo vệ da sau khi sử dụng AHA và BHA hoặc retinol, kem Dưỡng Phục Hồi Obagi Rebalance Skin Barrier Recovery Cream là sản phẩm lý tưởng để đưa vào routine của bạn. Đây là dòng kem dưỡng nhẹ nhưng hiệu quả, với công nghệ BarrierPlex™ – sự kết hợp giữa postbiotic, tảo xanh, ceramide và niacinamide. Những thành phần này giúp cân bằng hệ vi sinh, làm dịu kích ứng, phục hồi độ ẩm và củng cố cấu trúc hàng rào da.
Cách sử dụng kem dưỡng: Lấy 2–4 pump kem, thoa đều lên mặt và cổ sau bước làm sạch và toner, vào buổi sáng và tối hoặc khi da cảm thấy khô căng. Vào ban ngày, sau khi dùng sản phẩm niacinamide cần dùng kem chống nắng để đảm bảo bảo vệ da tối ưu.
Obagi Rebalance Skin Barrier Recovery Cream là sản phẩm lý tưởng để đưa vào routine
Sản phẩm đặc biệt phù hợp với da nhạy cảm, da sau peel da hóa học, retinoid, da dễ bị mẩn đỏ, khô căng hoặc mẩn đỏ do rosacea – những làn da cần phục hồi và hỗ trợ hệ vi sinh tự nhiên. Nếu bạn đang trải qua liệu trình điều trị chuyên sâu và cần kem dưỡng dịu nhẹ mà vẫn hiệu quả, Obagi Rebalance chính là lựa chọn phù hợp.
Obagi.vn - Website chính hãng được ủy quyền bởi Obagi Hoa Kỳ tại Việt Nam. Để hạn chế nguy cơ nổi mụn, điều quan trọng là xác định đúng nguyên nhân gây mụn và có phương pháp điều chỉnh phù hợp. Mụn do rối loạn nội tiết thường cần chăm sóc kỹ lưỡng và lâu dài hơn. Do đó, ngoài quy trình skincare đúng cách, bạn nên duy trì chế độ ăn uống hợp lý và lối sống lành mạnh để hỗ trợ làn da khỏe mạnh từ bên trong. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì, đừng quên liên hệ ngay với Obagi để được tư vấn chi tiết và đầy đủ.
Tư liệu tham khảo:
Beylot, C. (2002). Mechanisms and causes of acne. La revue du praticien, 52(8), 828-830.
