Tăng sắc tố da là một trong những vấn đề phổ biến mà nhiều người gặp phải, thường biểu hiện dưới dạng các đốm nâu, vết thâm hoặc vùng da sẫm màu không đều. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến vẻ bề ngoài mà còn có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Trong bài viết này, hãy cùng Obagi khám phá nguyên nhân của tình trạng này và những bí quyết điều trị giúp bạn lấy lại làn da rạng rỡ.
1. Tăng sắc tố da là gì?
Tăng sắc tố da là một tình trạng phổ biến khi một số vùng da trở nên tối màu hơn so với các vùng da xung quanh do sự gia tăng sản xuất melanin – sắc tố quyết định màu sắc tự nhiên của da. Tình trạng này có thể xuất hiện dưới dạng những đốm nhỏ, các mảng da lớn hoặc thậm chí lan ra toàn bộ cơ thể, khiến làn da không đều màu và mất đi sự sáng mịn.
2. Nguyên nhân gây nên vấn đề tăng sắc tố da ở mặt
Tăng sắc tố da trên mặt là tình trạng da trở nên sẫm màu hơn do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố bên ngoài và bên trong cơ thể. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây tăng sắc tố da trên mặt:
Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây sạm da. Khi da tiếp xúc lâu dài với ánh nắng, các tế bào melanocytes sẽ tăng cường sản xuất melanin để bảo vệ da, dẫn đến sự hình thành các đốm đen hay mảng da sẫm màu, thường xuất hiện ở mặt, tay và các vùng da dễ bị tổn thương bởi tia UV.
Nám má và thay đổi nội tiết tố: Nám da vùng má là tình trạng da sẫm màu xảy ra do sự thay đổi hormone, thường gặp ở phụ nữ mang thai hoặc người sử dụng thuốc tránh thai. Khi cơ thể thay đổi nội tiết tố, lượng melanin sản sinh ra tăng mạnh, gây nên tình trạng nám da.
Viêm da hoặc tổn thương da: Sau khi làn da bị tổn thương do mụn trứng cá, phẫu thuật hoặc viêm, vùng da đó có thể phát triển các vết đen hoặc nám. Đây là kết quả của quá trình phục hồi tự nhiên của da, nhưng melanin lại được sản xuất quá mức, dẫn đến tăng sắc tố.
Di truyền và tàn nhang: Tàn nhang là những đốm nhỏ màu nâu, xuất hiện do yếu tố di truyền. Những người có làn da trắng thường dễ bị tàn nhang hơn, do tế bào melanocytes của họ sản xuất melanin không đều khi tiếp xúc với ánh nắng.
Viêm da tiếp xúc quang hóa: Một số người khi tiếp xúc với các loại thực vật như chanh, cần tây, hoặc các chất có chứa hợp chất furocoumarin, kết hợp với tia cực tím, có thể gây nên tình trạng viêm da quang hóa. Da sẽ trở nên dày hơn và sẫm màu hơn ở các khu vực như nách hoặc sau gáy.
Sự thay đổi do bệnh lý hoặc các yếu tố bên trong: Một số bệnh lý, chẳng hạn như hội chứng Peutz-Jeghers, bệnh Addison hay tiểu đường, có thể gây ra sự thay đổi nội tiết tố hoặc sản xuất quá mức melanin, dẫn đến tình trạng tăng sắc tố da. Trong một số trường hợp, các chất sắc tố khác như sắt tích tụ trong da do bệnh hemochromatosis cũng gây nên hiện tượng này.
Thuốc, hóa chất và kim loại: Một số loại thuốc, khi được sử dụng, có thể gây ra tăng sắc tố da cục bộ. Ví dụ, thuốc kháng sinh, NSAIDs và barbiturat có thể gây tăng sắc tố tại các vị trí cụ thể trên cơ thể mỗi lần sử dụng. Ngoài ra, tiếp xúc với kim loại nặng hoặc hóa chất cũng có thể làm thay đổi màu sắc da, thậm chí là vĩnh viễn.
3. Các loại hình tăng sắc tố da phổ biến
Có nhiều loại hình tăng sắc tố da, mỗi loại có nguyên nhân và biểu hiện khác nhau. Dưới đây là các loại hình tăng sắc tố da phổ biến nhất:
3.1 Nám da (Melasma)
Nám da thường xuất hiện dưới dạng các mảng sẫm màu, đối xứng ở hai bên mặt, đặc biệt trên trán, má, cằm và mũi. Màu sắc của nám có thể dao động từ nâu nhạt đến nâu đậm hoặc xám. Đây là loại tăng sắc tố dễ nhận diện bởi các mảng lớn, lan rộng trên da và thường khó điều trị cũng như dễ tái phát. Nám da thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt trong thời kỳ mang thai hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai, do sự thay đổi nội tiết tố và cũng dễ bị ảnh hưởng bởi ánh nắng mặt trời.
3.2 Tàn nhang (Freckles)
Tàn nhang là những đốm nhỏ, phẳng, có màu nâu nhạt hoặc đỏ, thường xuất hiện trên vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng như mặt, vai và cánh tay. Các đốm này có kích thước từ vài milimet và thường xuất hiện thành từng đám. Tàn nhang có xu hướng trở nên sẫm màu hơn khi tiếp xúc với ánh nắng và nhạt màu hơn vào mùa đông. Những người có làn da trắng và tóc đỏ hoặc vàng thường dễ bị tàn nhang hơn, và tình trạng này thường mang tính di truyền.
3.3 Đồi mồi (Solar Lentigines)
Đồi mồi là những đốm lớn, màu nâu hoặc đen, xuất hiện nhiều ở vùng da tiếp xúc lâu dài với ánh nắng như mặt, tay, vai và lưng. Chúng thường có hình dạng tròn hoặc bầu dục và kích thước lớn hơn tàn nhang, ít khi mất đi. Đồi mồi chủ yếu xuất hiện ở người lớn tuổi và số lượng thường tăng dần theo tuổi tác, đặc biệt là ở những người tiếp xúc thường xuyên với tia UV mà không có biện pháp bảo vệ đầy đủ.
4. Cách phòng tránh bệnh tăng sắc tố da
Để có một làn da đều màu và sáng mịn, việc kiểm soát tình trạng tăng sắc tố da là điều cần thiết. Bên cạnh việc tìm kiếm những sản phẩm chăm sóc phù hợp, bạn cũng có thể áp dụng một số biện pháp khoa học dưới đây để giúp ngăn ngừa và cải thiện hiệu quả tình trạng này:
4.1 Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
Ánh nắng mặt trời là một trong những nguyên nhân chính gây ra tăng sắc tố da, do đó, việc bảo vệ da trước tác hại của tia UV là vô cùng quan trọng. Bạn nên tránh ra ngoài vào khung giờ có nắng mạnh (thường từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều).
Ngoài ra, bạn nên sử dụng kem chống nắng với chỉ số SPF từ 30 trở lên mỗi khi ra ngoài. Bạn nên bôi lại kem chống nắng sau mỗi 2-3 giờ, đặc biệt khi hoạt động ngoài trời, để duy trì hiệu quả bảo vệ da. Ngoài ra, việc kết hợp đội mũ rộng vành, đeo kính râm và che chắn bằng áo dài tay cũng sẽ giúp ngăn ngừa tác hại từ ánh nắng.
Hình 3. Bạn nên sử dụng kem chống nắng với chỉ số SPF từ 30 trở lên mỗi khi ra ngoài.
4.2 Tránh tác động mạnh lên da
Để tránh tình trạng tăng sắc tố sau viêm hoặc sau tổn thương da, bạn không nên chạm, cào hoặc nặn mụn. Việc tác động lên da khi bị mụn trứng cá, vảy hoặc các vết thương có thể dẫn đến hình thành các vết thâm sau khi lành.
Chăm sóc da nhẹ nhàng bằng cách sử dụng các sản phẩm dưỡng da lành tính, không gây kích ứng hoặc làm tổn thương hàng rào bảo vệ da tự nhiên.
4.3 Sử dụng các sản phẩm có thành phần dưỡng da giảm sắc tố
Một trong những giải pháp để cải thiện làn da và hạn chế tình trạng tăng sắc tố là lựa chọn những sản phẩm chứa các thành phần dưỡng chất đặc biệt. Hiện nay, có nhiều loại sản phẩm chăm sóc da được nghiên cứu và phát triển để hỗ trợ làm giảm sắc tố một cách an toàn và hiệu quả. Dưới đây là một số gợi ý sản phẩm mà bạn có thể tham khảo để bổ sung vào quy trình dưỡng da hàng ngày, nhằm cải thiện và duy trì một làn da sáng khỏe hơn.
Một số sản phẩm có thành phần dưỡng da giúp giảm sắc tố như:
Lô hội (nha đam): Aloesin, một hợp chất có trong gel lô hội, có tác dụng ngăn chặn quá trình sản xuất melanin trong da, từ đó giúp làm giảm sắc tố. Bạn có thể thoa gel lô hội trực tiếp lên vùng da tăng sắc tố mỗi ngày để hỗ trợ làm sáng da tự nhiên.
Chiết xuất cam thảo: Các sản phẩm chứa glabridin, một hợp chất từ chiết xuất cam thảo, có khả năng chống viêm, chống oxy hóa và ức chế sự hình thành melanin. Từ đó, giúp làm sáng các vùng da sạm màu. Sử dụng kem dưỡng có chiết xuất cam thảo là một lựa chọn an toàn và hiệu quả cho những ai muốn làm giảm vết thâm nám.
4.4 Tăng cường bảo vệ da với chiết xuất trà xanh
Chiết xuất từ trà xanh có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ da khỏi tác hại của gốc tự do và làm giảm viêm nhiễm trên da. Các sản phẩm chứa chiết xuất trà xanh có thể giúp cải thiện làn da tối màu và giảm thiểu tác động của ánh nắng mặt trời.
Tuy nhiên, trà xanh chỉ là một chất bổ trợ, không thay thế các biện pháp bảo vệ da chính như kem chống nắng.
4.5 Duy trì thói quen chăm sóc da đều đặn
Ngoài việc sử dụng các sản phẩm hỗ trợ giảm sắc tố, bạn cần duy trì quy trình chăm sóc da đều đặn, bao gồm tẩy tế bào chết nhẹ nhàng, dưỡng ẩm và làm dịu da. Các bước này sẽ giúp làn da luôn khỏe mạnh, từ đó hạn chế nguy cơ hình thành các vết thâm sạm sau viêm hay tổn thương.
5. Cách điều trị chứng tăng sắc tố da
Để điều trị chứng tăng sắc tố da, bạn có thể sử dụng nhiều phương pháp từ các liệu pháp chuyên sâu đến những sản phẩm chăm sóc da tại nhà. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả giúp cải thiện tình trạng này:
5.1 Sử dụng Retinol
Retinol là một dẫn xuất của vitamin A, nổi bật với khả năng thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da và kích thích sản xuất collagen. Retinol hoạt động bằng cách loại bỏ các tế bào da chết và thúc đẩy sự phát triển của các tế bào mới, từ đó làm mờ các vết thâm, nám và vùng da tối màu do tăng sắc tố.
Sản phẩm Retinol 1.0 của Obagi là một trong những lựa chọn hàng đầu được nhiều người tin dùng. Nhờ công thức chứa retinol hiệu quả, Obagi không chỉ giúp làm mờ các vết sạm, tàn nhang mà còn hỗ trợ quá trình làm đều màu da, tăng cường độ đàn hồi và trẻ hóa làn da. Khi sử dụng, bạn nên bắt đầu với nồng độ retinol thấp để da quen dần, sau đó có thể tăng dần nếu da không bị kích ứng.
5.2 Sử dụng các sản phẩm làm sáng da
Các sản phẩm chứa hydroquinone, axit kojic hoặc vitamin C có thể giúp làm sáng các vùng da bị tối màu. Những thành phần này ức chế sự sản xuất melanin, từ đó giảm thiểu tình trạng thâm nám và giúp da đều màu hơn.
Nếu bạn đang tìm kiếm một sản phẩm có công dụng không chỉ giúp làm sáng da mà còn giảm thiểu hiệu quả các vết thâm và tăng sắc tố da thì tinh chất/Serum Obagi Clinical Vitamin C + Arbutin - với sự kết hợp hoàn hảo giữa Vitamin C và Arbutin là sự lựa chọn mà bạn có thể cân nhắc. Vitamin C nổi tiếng với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ da khỏi tác hại của môi trường, trong khi Arbutin giúp làm sáng màu da tự nhiên mà không gây kích ứng.
Hình 5. Obagi Clinical Vitamin C + Arbutin giúp làm sáng da, giảm thiểu hiệu quả các vết thâm và tăng sắc tố da
Ngoài ra, bạn cũng có thể lựa chọn kem dưỡng sáng da mờ nám chuyên sâu ban đêm Obagi Nu-Derm Blend Fx. Sản phẩm này chứa Arbutin có nguồn gốc tự nhiên, kết hợp với Lactic acid và các chất chống oxy hóa như Vitamin C và Vitamin E, giúp cải thiện làn da xỉn màu, làm mờ vết nám và mang lại làn da sáng khỏe, đều màu hơn. Công thức giàu dưỡng chất này không chỉ giúp tái tạo da vào ban đêm mà còn bảo vệ da khỏi quá trình oxy hóa, mang lại làn da rạng rỡ và tươi mới.
Hình 6. Obagi Nu-Derm Blend Fx giúp cải thiện làn da xỉn màu, làm mờ vết nám và mang lại làn da sáng khỏe, đều màu hơn
5.3 Peeling da bằng hóa chất
Phương pháp peel da bằng hóa chất sử dụng các axit như glycolic acid hoặc salicylic acid để tẩy tế bào chết trên bề mặt da, giúp làm mờ các vết thâm và tái tạo làn da mới sáng mịn hơn. Phương pháp này thích hợp cho những người bị tăng sắc tố nhẹ đến trung bình.
5.4 Laser và liệu pháp ánh sáng
Sử dụng laser hoặc liệu pháp ánh sáng là một phương pháp chuyên sâu được thực hiện bởi các bác sĩ da liễu. Ánh sáng laser tập trung phá hủy các sắc tố melanin trong da, giúp làm mờ các vết tăng sắc tố nhanh chóng và hiệu quả. Đây là một lựa chọn lý tưởng cho những người có tình trạng tăng sắc tố nặng.
Trong quá trình tìm kiếm giải pháp cho vấn đề tăng sắc tố da, việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp là điều cần thiết. Các sản phẩm chăm sóc da chất lượng như Obagi không chỉ giúp làm sáng da mà còn cung cấp các thành phần cần thiết để phục hồi và bảo vệ làn da khỏi những tác nhân gây hại. Đừng quên rằng việc chăm sóc da là một quá trình liên tục và sự kiên nhẫn sẽ mang lại kết quả tốt nhất, giúp bạn tự tin hơn với làn da khỏe mạnh và đều màu.
