Mụn bọc ở cằm là một trong những vấn đề da liễu phổ biến khiến nhiều người cảm thấy mất tự tin. Tuy nhiên, ít ai biết rằng mụn bọc ở cằm không chỉ do vi khuẩn gây ra mà còn xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong bài viết này, hãy cùng Obagi tìm hiểu nguyên nhân khiến mụn bọc ở cằm sinh sôi và cách điều trị mụn bọc hiệu quả, nhanh chóng. Cùng khám phá những lưu ý quan trọng giúp bạn chăm sóc da bị mụn bọc một cách đúng đắn và nhanh chóng lấy lại làn da mịn màng, sạch mụn.
1. Mụn bọc ở cằm là gì?
Mụn bọc ở cằm là loại mụn non, thường xuất hiện dưới dạng những nốt sưng phồng có màu đỏ hoặc trắng, nằm sâu bên dưới bề mặt da và được bao phủ bởi lớp da dính. Khác với mụn đầu đen hay mụn đầu trắng có thể nhìn thấy rõ ràng, mụn bọc là loại mụn không có đầu mụn để xuất hiện trên bề mặt, vì vậy chúng rất khó điều trị và dễ để lại sẹo nếu cách chăm sóc không đúng cách.
Mụn bọc ở cằm thường gây cảm giác chạm vào là đau, suốt quanh năm có thể xuất hiện hoặc chỉ vào những thời kỳ nhất định. Vùng cằm là một trong những vị trí "yêu thích" của mụn bọc vì hàm lượng dầu cao, lỗ chân lông dễ bị tắc và là vùng hay bị lây nhiễm vi khuẩn. Hiểu rõ về tính chất của loại mụn này là bước đầu tiên để tìm kiếm giải pháp điều trị phù hợp.
Mụn bọc ở cằm là một dạng mụn viêm sưng, gây đau dưới da
2. Nguyên nhân gây ra mụn bọc ở cằm
Mụn bọc ở cằm không phải chỉ do một nguyên nhân gây mụn duy nhất mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố. Tìm hiểu rõ về các nguyên nhân có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng mụn hiệu quả hơn.
2.1. Rối loạn nội tiết tố
Rối loạn nội tiết tố nữ, đặc biệt là sự tăng tiếp xúc với androgen, là một trong những nguyên nhân chính gây mụn bọc ở cằm. Ở phụ nữ, hormone này tăng cao vào giai đoạn chu kỳ kinh nguyệt, có thể dẫn đến tình trạng mụn bọc xuất hiện hoặc trầm trọng hơn. Những người có tiền sử rối loạn nội tiết (hội chứng buồng trứng đa nang, rối loạn tuyến thượng thận) cũng có xu hướng mắc mụn bọc ở vùng cằm nhiều hơn.
2.2. Vệ sinh da mặt sai cách
Việc không làm sạch da thường xuyên hoặc sử dụng sản phẩm rửa mặt quá khắt khe cũng là nguyên nhân gây mụn bọc. Khi da không được làm sạch kỹ, dầu, bụi bẩn và vi khuẩn tích tụ trong lỗ chân lông, tạo điều kiện thuận lợi cho mụn phát triển. Ngược lại, rửa mặt quá nhiều hoặc với sản phẩm quá mạnh sẽ phá vỡ hàng rào bảo vệ da, khiến da trở nên nhạy cảm và dễ viêm nhiễm hơn.
2.3. Mỹ phẩm kém chất lượng
Sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm không rõ nguồn gốc hoặc chứa các thành phần có khả năng gây kích ứng có thể gây ra mụn bọc ở cằm. Một số kem dưỡng da chứa dầu quá nhiều, những chất bảo quản không an toàn hoặc những thành phần comedo-genic sẽ làm tắc lỗ chân lông và gây viêm nhiễm.
2.4. Thói quen chạm tay lên mặt
Chạm tay vào mặt thường xuyên là cách dễ nhất để tay mang vi khuẩn, bụi bẩn lên mặt. Những vi khuẩn này sẽ gây viêm nhiễm trong lỗ chân lông, đặc biệt là mụn bọc ở mũi và cằm dễ tiếp xúc. Cộng với thói quen nặn mụn bọc, bạn không chỉ làm tình trạng mụn trầm trọng hơn mà còn có nguy cơ để lại sẹo lâu dài.
Bị mụn do thói quen chạm tay lên mặt
2.5. Chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt không khoa học
Ăn quá nhiều đồ ăn nhanh, thực phẩm chứa đường cao, sữa hoặc các chất kích thích có thể làm tăng sản xuất dầu trên da và gây viêm. Ngoài ra, thiếu ngủ, stress cao, hoặc sinh hoạt không đều sẽ làm rối loạn cân bằng hormone, từ đó thúc đẩy sự phát triển của mụn bọc.
2.6. Di truyền
Nếu cha mẹ hay những thành viên trong gia đình mắc mụn nặng, bạn cũng có xu hướng dễ bị mụn hơn. Yếu tố di truyền ảnh hưởng đến khả năng sản xuất dầu của da và sự nhạy cảm của da đối với vi khuẩn gây mụn.
2.7. Lông mọc ngược vào da
Khi lông mọc ngược vào da thay vì mọc ra bên ngoài, nó sẽ gây kích ứng, viêm nhiễm và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Đặc biệt ở vùng cằm, nếu bạn hay cạo hay nối tóc, nguy cơ lông mọc ngược sẽ cao hơn.
Bị mụn do lông mọc ngược vào da
3. Mụn bọc ở cằm phát triển như thế nào?
Đầu tiên, dầu, tế bào chết da và vi khuẩn tích tụ bên trong lỗ chân lông. Khi lỗ chân lông bị tắc hoàn toàn, vi khuẩn Cutibacterium acnes (trước đây gọi là Propionibacterium acnes) sẽ phát triển trong môi trường thiếu oxy, gây viêm mạnh.
Quá trình viêm này kéo dài hơn so với các loại mụn khác vì mụn bọc nằm sâu dưới bề mặt da, không có lỗ ra để vi khuẩn thoát ra ngoài. Hệ miễn dịch của cơ thể sẽ cố gắng chống lại vi khuẩn, dẫn đến sự tích tụ mủ bên trong mụn, làm cho mụn sưng to, đỏ và đau. Nếu không được điều trị đúng cách, mụn bọc có thể tồn tại trong vài tuần hoặc thậm chí vài tháng, để lại sẹo rỗ hoặc sẹo lồi.
>> Xem thêm: Mụn bọc có tự xẹp không? Bao lâu chín? Cách xử lý an toàn
4. Mụn bọc ở cằm có nên nặn không?
Câu trả lời là không, bạn không nên nặn mụn bọc ở cằm. Nặn mụn bọc sẽ đẩy vi khuẩn và các chất gây viêm sâu hơn vào da, làm cho tình trạng viêm nhiễm trầm trọng hơn. Thêm vào đó, nặn mụn sẽ để lại vết thương nhỏ trên da, tăng nguy cơ nhiễm trùng thêm và làm tổn thương mô liên kết phía dưới, từ đó để lại sẹo vĩnh viễn.
Thay vì nặn, bạn nên tập trung vào việc điều trị mụn bằng các sản phẩm dược mỹ phẩm hiệu quả như Retinol, BHA, AHA, hoặc Benzoyl Peroxide. Những thành phần này sẽ giúp làm sạch lỗ chân lông, giảm viêm và tăng tốc độ lành lặn của mụn mà không để lại sẹo.
Không nên nặn mụn bọc ở cằm vì có thể gây viêm nhiễm nặng
5. Cách điều trị mụn bọc ở cằm hiệu quả, nhanh chóng
Điều trị mụn bọc ở cằm là một quá trình dài, cần sự kiên nhẫn và áp dụng đúng phương pháp. Dưới đây là những cách điều trị hiệu quả được khuyến nghị:
5.1. Giữ làn da sạch sẽ
Bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quy trình chăm sóc da là làm sạch da đúng cách mỗi ngày. Việc rửa mặt 2 lần mỗi ngày với sữa rửa mặt nhẹ nhàng, phù hợp với loại da sẽ giúp loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa và tạp chất tích tụ trên bề mặt da. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên rửa mặt quá nhiều lần hoặc sử dụng nước quá nóng, vì điều này có thể làm mất đi lớp dầu tự nhiên của da, gây khô da và kích ứng.
Sau bước rửa mặt, việc sử dụng toner với các thành phần làm sạch sâu và tẩy tế bào chết nhẹ nhàng sẽ giúp loại bỏ các tế bào da chết còn sót lại, giảm thiểu nguy cơ tắc nghẽn lỗ chân lông.
Các sản phẩm toner chứa BHA (như Salicylic Acid) được đánh giá cao nhờ khả năng thấm sâu vào lỗ chân lông, làm sạch từ bên trong và hỗ trợ giảm tình trạng viêm. Loại sản phẩm này đặc biệt phù hợp với da dầu, da mụn hoặc da hỗn hợp, nên được sử dụng 1-2 lần mỗi ngày sau khi rửa mặt để đạt hiệu quả tối ưu.
Duy trì thói quen làm sạch da giúp da luôn sạch thoáng và tạo nền tảng cho các bước chăm sóc da tiếp theo
5.2. Sử dụng kem đặc trị mụn
5.2.1. Benzoyl Peroxide
Benzoyl Peroxide là một trong những thành phần hoạt chất được chứng minh lâu đời và hiệu quả nhất trong điều trị mụn. Thành phần này hoạt động bằng cách tiêu diệt vi khuẩn Cutibacterium acnes, giảm lượng dầu trên da và ngăn ngừa tắc lỗ chân lông. Benzoyl Peroxide phù hợp với mọi loại mụn, đặc biệt là mụn bọc, mụn viêm và mụn áp-xe.
Với da nhạy cảm, bạn nên bắt đầu với nồng độ thấp (2.5%) và dùng 2-3 lần mỗi tuần trước tiên, sau đó tăng dần tần suất lên hàng ngày khi da đã thích nghi. Với da dầu hoặc bị mụn nặng, nồng độ 5-10% có thể sử dụng hàng ngày. Áp dụng một lượng nhỏ sản phẩm lên vùng cằm bị mụn, để khô tự nhiên rồi mới thoa kem dưỡng. Lưu ý, Benzoyl Peroxide có thể gây khô da, nên sau sử dụng nên thoa một lớp kem dưỡng ẩm nhẹ nhàng.
5.2.2. AHA/BHA/PHA
Các axit exfoliating như AHA (Alpha Hydroxy Acid), BHA (Beta Hydroxy Acid) và PHA (Poly Hydroxy Acid) là những thành phần hoạt chất tẩy bỏ tế bào chết da, làm sạch lỗ chân lông và giảm viêm. BHA, đặc biệt là Salicylic Acid, có khả năng thâm nhập sâu vào lỗ chân lông vì nó là chất tan trong dầu, rất hiệu quả cho da dầu và da bị mụn.
• Kem Dưỡng Sáng Da Ban Ngày Obagi AHA Nu-Derm Exfoderm® Forte
AHA Obagi là một sản phẩm dịu nhẹ, chuyên biệt trong việc tẩy tế bào chết và tái tạo da, phù hợp cho làn da thường và da dầu. Thành phần chính của sản phẩm là AHA (bao gồm Glycolic acid và Lactic acid), có tác dụng tẩy tế bào chết hóa học và giữ nước cho da.
AHA sẽ giúp loại bỏ nhẹ nhàng lớp da xỉn màu và tế bào chết bề mặt, thúc đẩy quá trình tái tạo da tự nhiên, từ đó giúp làn da trở nên mịn màng và sáng hơn. Sản phẩm giúp làm sáng da, cải thiện tình trạng xỉn màu và da không đều màu, đồng thời dưỡng ẩm và làm mềm da, tăng khả năng hấp thụ các sản phẩm dưỡng tiếp theo.
Kem dưỡng da ban ngày Obagi AHA Nu-Derm Exfoderm® Forte mang lại làn da sáng mịn, khoẻ mạnh
• Cách sử dụng AHA cho người mới bắt đầu: Về tần suất sử dụng, sản phẩm nên được dùng hàng ngày vào buổi sáng như một phần của chu trình chăm sóc da. Lưu ý quan trọng là do chứa AHA, sản phẩm có thể làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh nắng, nên người dùng cần sử dụng kem chống nắng phổ rộng và các biện pháp bảo vệ da khác.
• Toner chứa 2% BHA Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating
BHA Obagi chứa 2% Salicylic acid (BHA) được kiểm nghiệm lâm sàng, kết hợp với các thành phần hỗ trợ khác giúp làm sạch sâu và chăm sóc toàn diện cho da.
Khác với AHA chỉ exfoliate bề mặt da, BHA trong sản phẩm này thâm nhập sâu vào lỗ chân lông nhờ tính chất tan trong dầu, giúp loại bỏ tế bào chết bên trong lỗ chân lông, ngăn ngừa tắc và làm sạch sâu. Sản phẩm cung cấp 7 lợi ích chính, mang lại hiệu quả chăm sóc toàn diện cho da bị mụn bọc.
Toner Chứa 2% BHA Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating giải pháp cho da dầu mụn
Sản phẩm phù hợp đặc biệt với da dầu, da bị mụn hoặc da hỗn hợp. Nó được chứng minh dung nạp tốt và hiệu quả cho mọi loại da và tông màu da, bao gồm cả da nhạy cảm hoặc da người da màu.
• Cách sử dụng BHA cho người mới bắt đầu: Lắc đều chai trước khi sử dụng. Sau khi làm sạch da, cho sản phẩm vào bông cotton, sau đó thoa một lớp mỏng lên toàn bộ vùng da cần điều trị, bao gồm vùng cằm bị mụn bọc. Để sản phẩm tự khô hoàn toàn trên da mà không cần rửa lại. Sau đó thoa serum hoặc kem dưỡng ẩm để bảo vệ da.
Bắt đầu dùng 1 lần/ngày, tăng dần lên 2 lần/ngày khi da đã thích nghi. Nếu da khô hoặc bong tróc quá mức, giảm tần suất xuống 1 lần/ngày hoặc dùng cách ngày để tránh kích ứng. Để đạt hiệu quả tối ưu trong điều trị mụn, nên kết hợp với các sản phẩm khác trong dòng CLENZIDERM M.D. theo hướng dẫn của bác sĩ da liễu.
• Kem Dưỡng Tái Tạo và Trẻ Hóa Da Ban Đêm Obagi Medical Retinol + PHA
Thành phần nổi bật bao gồm Entrapped Retinol (Retinol bọc phóng thích chậm), một dẫn xuất Vitamin A giúp tái tạo tế bào, cải thiện dấu hiệu lão hóa và làm da mịn màng; Polyhydroxy Acid (PHA – Gluconolactone), một acid tẩy tế bào chết hóa học dịu nhẹ giúp loại bỏ tế bào sừng, cải thiện kết cấu và độ ẩm da; cùng với 08 thành phần dưỡng ẩm & chống oxy hóa mạnh mẽ như Sodium Hyaluronate, Squalane, Vitamin E, Glycerin và Shea Butter, giúp củng cố hàng rào bảo vệ da, giảm khô căng.
PHA là lựa chọn tốt hơn, phù hợp với da đang lão háo
Công dụng và lợi ích chính của sản phẩm là cải thiện kết cấu bề mặt da, giảm nếp nhăn li ti, hỗ trợ tình trạng mụn và lỗ chân lông to, mang lại làn da sáng mịn và đều màu hơn.
• Cách sử dụng PHA: Trong thời gian đầu, nên sử dụng từ 1 đến 2 lần một tuần, sau đó tăng dần tần suất sử dụng tùy theo khả năng dung nạp của da, và có thể dùng mỗi tối khi da đã hoàn toàn thích nghi. Người dùng bắt buộc phải dùng kem chống nắng phổ rộng (SPF ≥ 30) vào buổi sáng trong suốt quá trình sử dụng sản phẩm.
5.2.3. Retinol
Retinol là một loại retinoids thuộc nhóm các hợp chất dẫn xuất từ Vitamin A, được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm skincare chuyên biệt để cải thiện kết cấu da. Đây là một retinoid không cần kê toa, đã được chứng minh lâm sàng có khả năng giảm thiểu sự xuất hiện của nếp nhăn, làm mịn bề mặt da, làm sáng tông màu da và hỗ trợ phục hồi làn da lão hóa.
• Kem Dưỡng Ẩm & Giảm Nếp Nhăn Obagi Retinol 0.5 28g
• Kem Dưỡng Ẩm & Giảm Nếp Nhăn Obagi Retinol 1.0 28g
Sản phẩm Retinol được bọc trong công nghệ phóng thích chậm Entrapped Retinol, kết hợp với các chiết xuất dịu nhẹ và thành phần dưỡng ẩm. Công thức này được thiết kế để tăng hiệu quả của retinol trong khi vẫn đảm bảo an toàn và giảm thiểu kích ứng cho da, đặc biệt phù hợp cho những người mới bắt đầu sử dụng retinol hoặc có làn da nhạy cảm. Sản phẩm này phù hợp với những người muốn cải thiện nếp nhăn, làm mịn kết cấu da, và khắc phục các vấn đề lão hóa sớm
Khác với các acid exfoliating như PHA, AHA và BHA tác động trên bề mặt da, Retinol hoạt động từ sâu bên trong, kích thích tái tạo tế bào da và tăng cường sản xuất collagen. Sản phẩm giúp giảm rõ rệt các nếp nhăn nhỏ, cải thiện vùng da không đều màu, làm mờ vết thâm do mụn để lại, và hỗ trợ tăng cường hàng rào bảo vệ da. Công nghệ Entrapped Retinol cho phép phóng thích từ từ thành phần hoạt chất, giúp da thích nghi tốt hơn so với retinol truyền thống.
Kem dưỡng ẩm & làm giảm nếp nhăn Obagi360 Retinol 0.5 và 1.0
• Cách dùng Retinol Obagi: Sử dụng vào buổi tối sau khi làm sạch da và sử dụng toner. Lấy một lượng vừa đủ cho toàn mặt, massage đều từ trong ra ngoài cho đến khi sản phẩm thấm hoàn toàn. Cho phép thời gian 15-20 phút để retinol thẩm thấu hoàn toàn trước khi áp dụng các sản phẩm khác. Luôn sử dụng kem chống nắng vào ban ngày khi dùng retinol vì thành phần này làm da nhạy cảm hơn với tia UV.
Hãy bắt đầu sử dụng 2-3 lần mỗi tuần vào buổi tối, để da thích nghi dần với thành phần. Sau 2-4 tuần, nếu da dung nạp tốt và không có dấu hiệu kích ứng quá mức, có thể tăng lên 4-5 lần mỗi tuần hoặc sử dụng hàng ngày. Nếu da bị khô, bong tróc, hoặc bị kích ứng, hãy giảm tần suất sử dụng hoặc tăng khoảng cách giữa các lần dùng.
5.3. Can thiệp bằng liệu pháp y tế
• Microdermabrasion là một kỹ thuật sử dụng các hạt nhỏ để exfoliate bề mặt da, loại bỏ tế bào chết và kích thích sản xuất collagen.
• Peel da hoá học sử dụng các axit nồng độ cao để exfoliate da sâu hơn, giúp làm sạch lỗ chân lông và giảm viêm mạnh mẽ.
• Laser therapy sử dụng công nghệ laser để tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, giảm dầu da và kích thích regeneration. Extraction được thực hiện bởi chuyên gia, sử dụng các dụng cụ vô trùng để lấy ra các plugs trong lỗ chân lông một cách an toàn mà không gây tổn thương da.
• Injectable steroid có thể được sử dụng để tiêm trực tiếp vào mụn bọc lớn, giúp giảm viêm nhanh chóng và ngăn ngừa sẹo.
Can thiệp bằng liệu pháp y tế
6. Cách phòng ngừa mụn bọc ở cằm
Phòng ngừa luôn tốt hơn điều trị, đặc biệt là với mụn bọc ở cằm. Dưới đây là những cách phòng ngừa hiệu quả mà bạn nên áp dụng hàng ngày:
• Chăm sóc da hàng ngày: Rửa mặt hai lần mỗi ngày, tẩy tế bào chết 2-3 lần mỗi tuần và thoa kem dưỡng ẩm đều đặn.
• Lựa chọn sản phẩm: Sử dụng mỹ phẩm chất lượng cao phù hợp với loại da, tránh các thành phần gây kích ứng hoặc bít tắc lỗ chân lông (comedo-genic).
• Bảo vệ da: Tránh chạm tay lên mặt, không nặn mụn và hạn chế cạo sát vùng cằm quá thường xuyên để ngăn lông mọc ngược và kích ứng.
• Chế độ ăn uống: Duy trì dinh dưỡng cân bằng với nhiều rau xanh, hoa quả, giảm đồ ăn nhanh và thực phẩm chứa đường cao.
• Lối sống lành mạnh: Uống đủ nước, ngủ đủ 7-8 tiếng/đêm, tập thể dục thường xuyên và kiểm soát stress để cải thiện sức khỏe da.
• Kiểm tra nội tiết: Nếu là nữ giới có chu kỳ kinh nguyệt không đều, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm tra tình trạng nội tiết tố nữ.
Tư liệu tham khảo
Zeichner, J. A. (2016). Emerging perspectives on the role of diet in acne. Dermato-endocrinology, 8(1), e1248957.
Zaenglein, A. L., Pathy, A. L., Schlosser, B. J., et al. (2016). Guidelines of care for the management of acne vulgaris. Journal of the American Academy of Dermatology, 74(5), 945-973.
Dreno, B., Araviiskaia, E., Berardesca, E., et al. (2016). Management of acne. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 29(S5), 1-52.
Del Rosso, C., & Kim, G. (2009). Oral antibiotics in the management of acne vulgaris: an evidence‐based review. American Journal of Clinical Dermatology, 10(5), 311-322.
Zouboulis, C. C. (2009). Acne and sebaceous gland function. Clinics in Dermatology, 22(5), 360-366.
