PHA là một trong những hoạt chất mới việc trong chăm sóc da, được đánh giá cao bởi khả năng tẩy tế bào chết nhẹ nhàng, dưỡng ẩm và chống oxy hoá vượt trội. Nếu AHA và BHA đôi khi gây châm chích, PHA lại nổi bật nhờ sự dịu nhẹ, phù hợp cho da nhạy cảm hoặc những ai mới bắt đầu làm quen với acid. Trong bài viết này, cùng Obagi tìm hiểu PHA là gì, cơ chế hoạt động, sự khác biệt với AHA/BHA, cũng như những công dụng nổi bật mà PHA mang lại.
1. PHA là gì?
PHA (Polyhydroxy Acid) là axit tẩy tế bào chết hoá học cùng “họ” với AHA nhưng có kích thước phân tử lớn hơn, điển hình như gluconolactone và lactobionic acid. Nhờ cấu trúc nhiều nhóm -OH (hydroxyl), PHA thẩm thấu chậm và hoạt động dịu nhẹ trên bề mặt, nên giảm tối đa nguy cơ châm chích, khô căng so với AHA/BHA.
Hoạt chất PHA sẽ nới lỏng liên kết giữa các tế bào sừng ở lớp ngoài cùng, từ đó loại bỏ tế bào chết giúp bề mặt da mịn và đều màu hơn. Đồng thời, các nhóm -OH của PHA hút và giữ nước, hỗ trợ duy trì độ ẩm tự nhiên sau khi tẩy da chết. Một số PHA còn có tính chống oxy hoá và khả năng “bắt giữ” kim loại, giúp giảm tác động của gốc tự do, từ đó hỗ trợ làn da trông tươi sáng và ít xỉn màu.
PHA (polyhydroxy acids) là hoạt chất tẩy da chết hóa học
Kem tái tạo & ngăn ngừa lão hóa da ban đêm Obagi Medical Retinol và PHA là sản phẩm chăm sóc da chuyên biệt giúp cải thiện kết cấu và tông màu da, giảm nếp nhăn và vết thâm chỉ sau khoảng 4 tuần sử dụng. Công thức chứa Retinol công nghệ bao bọc (Entrapped Retinol) với khả năng giải phóng chậm, giúp kích thích tái tạo tế bào.
Kết hợp cùng PHA (Gluconolactone) và thành phần dưỡng ẩm khác như Sodium Hyaluronate, Vitamin E, Squalane, Glycerin, Shea Butter,... giúp nuôi dưỡng và củng cố hàng rào da, hạn chế khô căng khi dùng retinol. Có thể nói đây là sự cải tiến mạnh mẽ đến từ nhà Obagi.
Sự kết hợp hoàn hảo giữa Retinol và axit tẩy tế bào chết PHA
• Cách sử dụng PHA: thoa vào buổi tối sau bước làm sạch, lấy lượng nhỏ bằng hạt đậu và tránh vùng mắt. Nên bắt đầu từ 1–2 lần/tuần, sau đó tăng dần tùy khả năng dung nạp của da.
Sản phẩm phù hợp cho người có làn da bắt đầu xuất hiện dấu hiệu lão hóa như nếp nhăn, rãnh cười, bọng mắt, thâm sạm; thích hợp cho da thường, da hỗn hợp, da khô lẫn da dầu.
2. Cơ chế hoạt động của PHA
Với cấu trúc phân tử lớn, PHA hoạt động chủ yếu ở lớp sừng ngoài cùng, giúp loại bỏ tế bào già cỗi một cách nhẹ nhàng, làm bề mặt da sáng hơn, đều màu và giảm sần sùi, xỉn màu. Khi lớp tế bào cũ được loại bỏ, PHA kích thích quá trình tái tạo tế bào mới, cải thiện kết cấu da, mang lại làn da mịn màng, tươi trẻ và rạng rỡ.
Đồng thời, PHA chứa nhiều nhóm hydroxyl (-OH) giúp hút ẩm và giữ nước cho da, hoạt động như chất chống oxy hóa, trung hòa gốc tự do, hạn chế tổn thương do môi trường và các dấu hiệu lão hóa sớm.
So với AHA có thể gây khô căng và BHA đôi khi gây bong tróc hay kích ứng, PHA kết hợp hiệu quả làm sạch, tái tạo và nuôi dưỡng, đặc biệt phù hợp với da nhạy cảm, da khô thiếu nước, da cần phục hồi hoặc những người mới bắt đầu làm quen với acid trong skincare da mặt.
Cơ chế hoạt động của PHA trong việc tẩy tế bào chết và tái tạo da
3. Phân biệt sự khác nhau giữa AHA, BHA và PHA
Mặc dù cùng thuộc nhóm acid tẩy tế bào chết hóa học, AHA - BHA - PHA lại có cơ chế hoạt động và đối tượng sử dụng khác nhau. Việc hiểu rõ đặc điểm từng loại sẽ giúp bạn lựa chọn sản phẩm phù hợp với tình trạng da.
BHA (Beta Hydroxy Acid)
BHA, được biết đến phổ biến với tên Salicylic Acid, là một dạng acid tan trong dầu. Nhờ đặc tính này, BHA có thể thẩm thấu sâu vào lỗ chân lông, giúp loại bỏ dầu thừa, bã nhờn tích tụ và tế bào chết nằm sâu bên trong - nguyên nhân chính gây nên tình trạng bít tắc và hình thành mụn.
Toner chứa 2% BHA Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating là sản phẩm chứa 2% Salicylic Acid, một nồng độ thường được khuyến nghị trong điều trị mụn nhẹ đến trung bình. Với khả năng thẩm thấu sâu vào lỗ chân lông, Salicylic Acid giúp loại bỏ tế bào chết, dầu thừa và bã nhờn tích tụ - những yếu tố chính dẫn đến tắc nghẽn và hình thành mụn.
Việc sử dụng toner có chứa BHA như sản phẩm này có thể hỗ trợ làm sạch da toàn diện hơn so với sữa rửa mặt thông thường, đồng thời duy trì sự thông thoáng của lỗ chân lông. Nhờ đó, nguy cơ mụn quay trở lại được hạn chế, đặc biệt ở những người có làn da dầu hoặc dễ bít tắc.
Toner chứa 2% BHA Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating làm sạch sâu và tẩy da chết
• Hướng dẫn cách dùng BHA cho người mới bắt đầu: Chuyên gia da liễu thường khuyến nghị áp dụng toner chứa BHA 1-2 lần mỗi ngày sau khi rửa mặt sạch. Sau bước này, người dùng có thể tiếp tục các sản phẩm điều trị khác như hoạt chất trị mụn chứa retinoid, azelaic acid, hoặc kháng sinh bôi, và kết thúc với kem dưỡng ẩm phù hợp.
Đối với những người mới bắt đầu, nên khởi đầu với tần suất 1 lần/ngày, tốt nhất vào buổi tối. Điều này giúp da có thời gian thích nghi, giảm nguy cơ kích ứng, bong tróc hoặc khô rát. Sau khi da dung nạp tốt, có thể tăng lên 2 lần/ngày nếu cần thiết và được bác sĩ da liễu khuyến nghị.
AHA (Alpha Hydroxy Acid)
Alpha Hydroxy Acid (AHA) là nhóm acid gốc nước, hoạt động chủ yếu trên bề mặt da. Với khả năng làm bong lớp sừng và loại bỏ tế bào chết già cỗi, AHA giúp bề mặt da sáng mịn, đều màu hơn. Đây là hoạt chất phù hợp với những người có da thường đến da khô, da xỉn màu, bề mặt kém mịn hoặc đang xuất hiện những dấu hiệu lão hóa da sớm như nếp nhăn nhỏ, thô ráp.
Trong các dẫn xuất AHA, Glycolic Acid được xem là hoạt chất có hiệu quả cao nhờ kích thước phân tử nhỏ, dễ dàng thấm vào lớp biểu bì. Tuy nhiên, vì tác động mạnh nên cũng cần sử dụng với tần suất hợp lý để tránh gây khô rát hoặc bong tróc quá mức.
Một trong những sản phẩm được ứng dụng AHA là Obagi Nu-Derm Fx AHA Exfoderm chứa Glycolic Acid giúp tẩy tế bào chết hóa học dịu nhẹ, đồng thời cải thiện tình trạng da xỉn màu, hỗ trợ làm sáng và đều màu da theo thời gian.
Kem dưỡng sáng da ban ngày Obagi Nu-Derm Exfoderm Forte chứa AHA hỗ trợ tẩy tế bào chết và cải thiện da xỉn màu
Cách sử dụng AHA: Bạn nên thoa sản phẩm vào buổi tối, 2-3 lần/tuần sau bước làm sạch. Sau khi da đã thích nghi, có thể tăng dần tần suất tùy nhu cầu và khả năng dung nạp. Trong quá trình dùng, da thường trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng, do đó luôn kết hợp kem chống nắng vào ban ngày để bảo vệ da và hạn chế nguy cơ tăng sắc tố.
4. Công dụng PHA trong mỹ phẩm làm đẹp da
4.1. Ngăn chặn quá trình lão hóa
Bên cạnh khả năng tẩy tế bào chết nhẹ nhàng, PHA còn có đặc tính chống oxy hóa, giúp trung hòa gốc tự do - nguyên nhân chính gây ra các dấu hiệu lão hóa sớm như nếp nhăn, da chảy xệ hay kém săn chắc. Nhờ đó, PHA hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa, duy trì làn da mềm mịn, tươi trẻ và đều màu hơn theo thời gian. Khi kết hợp với các hoạt chất chống lão hóa khác, cơ chế này được tối ưu, giúp cải thiện kết cấu da, làm sáng và nâng tông nhẹ nhàng.
4.2. Cải thiện độ đàn hồi
PHA còn thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào mới và kích thích sản sinh collagen, nhờ đó tăng độ săn chắc và đàn hồi cho làn da. Làn da trở nên mịn màng hơn, đồng thời giảm thiểu tình trạng da chảy xệ hoặc kém săn chắc do tuổi tác. Kết hợp PHA với chế độ dưỡng ẩm đầy đủ và bảo vệ da trước ánh nắng sẽ giúp hiệu quả cải thiện độ đàn hồi được duy trì lâu dài.
4.3. Làm sạch da, ngăn ngừa mụn trứng cá
PHA hoạt động trên bề mặt da nhờ phân tử lớn, giúp loại bỏ tế bào chết và lớp sừng già cỗi tích tụ. Nhờ cơ chế này, da được thông thoáng, hạn chế bít tắc lỗ chân lông - một trong những nguyên nhân chính gây mụn.
Khác với hoạt chất AHA hay BHA nồng độ cao, PHA vừa làm sạch dịu nhẹ vừa giữ được độ ẩm tự nhiên, giảm thiểu nguy cơ kích ứng và khô rát, phù hợp cho da nhạy cảm hoặc dễ nổi mụn.
PHA giúp làm sạch các chất sừng trên bề mặt da
4.4. Dưỡng ẩm cho da
Một điểm đặc biệt của PHA là khả năng hút và giữ nước trong lớp sừng, giúp duy trì độ ẩm cần thiết sau khi tẩy tế bào chết. Cơ chế này không chỉ làm mềm da mà còn hỗ trợ củng cố hàng rào bảo vệ, giảm mất nước và tăng khả năng chống chịu của da trước các tác nhân môi trường. Nhờ vậy, làn da trở nên căng mịn, khỏe mạnh và sáng hơn, đặc biệt phù hợp với da khô, nhạy cảm hoặc đang phục hồi sau liệu trình chuyên sâu.
4.5. Tẩy tế bào chết nhẹ nhàng
PHA thẩm thấu chậm và hoạt động chủ yếu trên bề mặt, giúp loại bỏ tế bào chết mà không gây bong tróc mạnh như các acid khác. Quá trình này giúp tái tạo bề mặt da một cách từ từ, mang lại làn da mịn màng, đều màu và giảm tình trạng xỉn màu.
PHA thẩm thấu chậm và hoạt động chủ yếu trên bề mặt
5. Làn da nào có thể sử dụng PHA?
PHA là lựa chọn an toàn cho nhiều loại da. Bởi vì, so với AHA và BHA, PHA có phân tử lớn nên thẩm thấu chậm và hoạt động chủ yếu trên bề mặt da, nhờ đó giảm nguy cơ kích ứng.
Làn da nhạy cảm hay dễ bị châm chích, bong tróc vẫn có thể sử dụng PHA để loại bỏ tế bào chết một cách dịu nhẹ. Những làn da khô hoặc thiếu ẩm cũng được hưởng lợi từ khả năng hút và giữ nước của PHA, giúp da mềm mại, hạn chế tình trạng bong tróc sau khi tẩy tế bào chết.
Đồng thời, PHA rất phù hợp với người mới bắt đầu làm quen với tẩy da chết hóa học, cho phép da thích nghi dần trước khi sử dụng các acid mạnh hơn. Ngoài ra, với làn da xuất hiện dấu hiệu lão hóa sớm, PHA giúp giảm nếp nhăn nhỏ và cải thiện độ đàn hồi, mang lại làn da tươi trẻ, săn chắc mà vẫn dịu nhẹ, không gây khô rát như AHA hay BHA.
Những loại da phù hợp để sử dụng PHA
6. Cách sử dụng PHA trong mỹ phẩm
Để sử dụng PHA hiệu quả và an toàn, thời điểm tốt nhất là vào buổi tối, sau bước làm sạch và toner, giúp hoạt chất phát huy tác dụng trên bề mặt da. Khi mới bắt đầu, nên áp dụng 2-3 lần mỗi tuần, sau đó có thể tăng dần tần suất nếu da đã quen và không bị kích ứng. Với làn da nhạy cảm, việc duy trì tần suất thấp sẽ giúp hạn chế các phản ứng không mong muốn.
Trong quá trình sử dụng, việc bảo vệ da vào ban ngày bằng kem chống nắng phổ rộng là rất quan trọng, vì làn da sau khi tẩy tế bào chết trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng. Ngoài ra, PHA có thể kết hợp cùng các sản phẩm dưỡng ẩm hoặc phục hồi chứa Hyaluronic Acid, Niacinamide để vừa giúp làm sáng, vừa củng cố độ khỏe mạnh của da, mang lại hiệu quả tái tạo da mịn màng, đều màu và tươi trẻ hơn.
7. Giải đáp thắc mắc trong quá trình sử dụng PHA là gì?
7.1. Dùng PHA bị kích ứng phải làm sao?
Nếu tình trạng này xuất hiện, bạn nên giảm tần suất dùng xuống 1-2 lần mỗi tuần và kết hợp dưỡng ẩm, làm dịu da để củng cố hàng rào bảo vệ. Nếu kích ứng kéo dài hoặc nặng, nên ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được hướng dẫn phù hợp.
7.2. Nên dùng PHA ở bước nào trong chu trình skincare da mặt?
PHA nên được áp dụng ngay sau bước làm sạch và toner, trước serum đặc trị và kem dưỡng. Vị trí này giúp hoạt chất thẩm thấu hiệu quả, đồng thời các lớp dưỡng phía sau không cản trở tác dụng của PHA.
Hãy lắng nghe làn da của bạn và cùng Obagi để gìn giữ nét thanh xuân lâu dài
Tổng kết lại, AHA, BHA và PHA đều đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc và cải thiện làn da, nhưng lựa chọn hoạt chất phù hợp cần dựa trên tình trạng da và mục tiêu chăm sóc của từng người. Khi kết hợp đúng cách cùng kem chống nắng và các bước dưỡng da phù hợp, PHA không chỉ giúp làm sáng da, đều màu mà còn duy trì sức khỏe và sự mềm mại lâu dài cho làn da.
Obagi.vn là website chính hãng được ủy quyền bởi Obagi Hoa Kỳ tại Việt Nam, cung cấp các giải pháp chăm sóc da toàn diện với nhiều dòng sản phẩm chuyên biệt, hỗ trợ dưỡng ẩm, cải thiện nếp nhăn và phục hồi làn da. Việc duy trì thói quen chăm sóc khoa học hàng ngày cùng các sản phẩm uy tín giúp làn da luôn tươi trẻ, rạng rỡ và làm chậm quá trình lão hóa. Hãy lắng nghe làn da của bạn và lựa chọn những giải pháp chuẩn y khoa từ Obagi để gìn giữ nét thanh xuân lâu dài.
Tư liệu tham khảo
Bains, A., & Egeler, O. (2021). Polyhydroxy acids (PHA): Dermatological applications and benefits. Journal of Cosmetic Dermatology, 20(5), 1634-1641. https://doi.org/10.1111/jocd.14089
Draelos, Z. D. (2018). Cosmeceuticals: Peeling agents. Clinics in Dermatology, 36(3), 260-265. https://doi.org/10.1016/j.clindermatol.2018.03.005
