Mụn không chỉ là vấn đề về da liễu mà còn là “tín hiệu” cảnh báo những rối loạn đang diễn ra bên trong cơ thể. Mỗi vị trí nổi mụn trên khuôn mặt đều phản ánh một cơ quan hoặc hệ thống sức khỏe khác nhau, từ tiêu hóa, nội tiết đến gan thận. Trong bài viết này, Obagi sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân đằng sau từng vị trí nổi mụn để chăm sóc da hiệu quả hơn và chủ động điều chỉnh lối sống để cải thiện sức khỏe tổng thể.
1. Ý nghĩa của các vị trí nổi mụn trên khuôn mặt
Theo quan niệm Đông – Tây y hiện đại, gương mặt là “bản đồ thu nhỏ” phản ánh tình trạng của từng cơ quan nội tạng. Vì vậy, mỗi vị trí nổi mụn đều liên quan đến một hệ cơ quan cụ thể trong cơ thể. Việc theo dõi các vị trí mụn thường xuyên xuất hiện sẽ giúp bạn sớm phát hiện và điều chỉnh lối sống, chế độ ăn uống, từ đó cải thiện cả làn da lẫn sức khỏe bên trong.
Mặc dù "bản đồ mụn" này có thể cung cấp một số gợi ý, bạn cần nhớ là mụn trứng cá là một tình trạng da liễu phức tạp do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm cả di truyền, hormone, viêm nhiễm và vi khuẩn. Để xác định nguyên nhân chính xác và có phương pháp điều trị hiệu quả, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu.
2. Các vị trí nổi mụn và cảnh báo về tình trạng sức khỏe
Vị trí mụn xuất hiện không phải ngẫu nhiên mà thường phản ánh những rối loạn cụ thể bên trong cơ thể. Cùng Obagi khám phá từng khu vực trên khuôn mặt để hiểu rõ hơn về thông điệp làn da đang gửi đến bạn.
2.1. Mụn ở trán
Mụn ở trán thường được liên kết với nhiều yếu tố khác nhau hơn là một cảnh báo cụ thể về tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Một số nguyên nhân phổ biến gây mụn ở trán bao gồm căng thẳng, thiếu ngủ, chế độ ăn uống không lành mạnh (nhiều đồ ăn chế biến sẵn, dầu mỡ), sử dụng các sản phẩm chăm sóc tóc có thể gây bít tắc lỗ chân lông, hoặc thậm chí do thói quen chạm tay lên trán.
Tình trạng mụn xuất hiện ở trán
2.2. Mụn ở thái dương
Mụn ở thái dương thường được liên kết với căng thẳng, sự thay đổi nội tiết tố hoặc các vấn đề liên quan đến gan theo quan niệm của "bản đồ mụn". Khi bạn căng thẳng, cơ thể có thể sản xuất nhiều hormone cortisol hơn, có khả năng kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ hơn, dẫn đến tình trạng sợi bã nhờn ở mũi và gây mụn. Sự thay đổi hormone trong tuổi dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt hoặc thời kỳ mang thai cũng có thể gây ra mụn ở khu vực này.
Bên cạnh đó, chế độ ăn uống không lành mạnh, tiêu thụ nhiều đồ ăn chế biến sẵn, dầu mỡ cũng có thể gây áp lực lên túi mật và gan, dẫn đến tình trạng mụn ở vị trí này. Ngoài ra, để tóc mái thường xuyên tiếp xúc với vùng thái dương có thể mang theo dầu nhờn và bụi bẩn, gây kích ứng và nổi mụn.
>> Xem thêm: Giải đáp câu hỏi: Tại sao sáng ngủ dậy mặt nhiều dầu?
2.3. Mụn ở quanh lông mày
Mụn ở quanh lông mày có thể liên quan đến nhiều yếu tố, trong đó thường gặp nhất là việc vệ sinh vùng da quanh mắt không kỹ lưỡng, sử dụng các sản phẩm trang điểm hoặc chăm sóc da gây bít tắc lỗ chân lông, hoặc thậm chí là thói quen chạm tay lên mặt.
Ngoài ra, một số trường hợp mụn ở khu vực này có thể liên quan đến việc tẩy lông mày hoặc sử dụng các phương pháp làm đẹp khác ở vùng da đó gây kích ứng hoặc viêm nang lông. Theo Đông Y, mụn ở quanh lông mày đôi khi được cho là có liên hệ với chức năng gan hoặc túi mật.
2.4. Mụn ở má
Mụn ở má là một tình trạng phổ biến và thường liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau. Một trong những nguyên nhân thường gặp là do tiếp xúc với các tác nhân bên ngoài như điện thoại di động không sạch, gối bẩn hoặc thói quen chạm tay lên mặt.
Ngoài ra, mụn ở má cũng có thể phản ánh các vấn đề về hô hấp hoặc dị ứng, đặc biệt nếu bạn có tiền sử về các bệnh liên quan đến phổi hoặc thường xuyên gặp các triệu chứng dị ứng.
Tình trạng nổi mụn trên má
2.5. Mụn ở trên gò má
Mụn ở trên gò má thường có các nguyên nhân tương tự như mụn ở các vị trí khác trên má, bao gồm tiếp xúc với các tác nhân bên ngoài như tay bẩn, điện thoại hoặc gối không sạch. Các sản phẩm trang điểm hoặc chăm sóc da không phù hợp cũng có thể gây bít tắc lỗ chân lông ở khu vực này.
Bên cạnh đó, mụn ở gò má đôi khi được liên kết với hệ hô hấp, đặc biệt là phổi, hoặc có thể liên quan đến các vấn đề về dạ dày và tiêu hóa. Một số người tin rằng mụn ở má phải có thể liên quan đến phổi, trong khi mụn ở má trái có thể liên quan đến gan.
2.6. Mụn ở mũi
Mụn ở mũi thường liên quan đến các yếu tố như lỗ chân lông to ở vùng này, dẫn đến việc tích tụ nhiều dầu thừa và bụi bẩn hơn. Thói quen chạm tay lên mũi cũng có thể góp phần gây ra mụn do vi khuẩn từ tay lây lan sang da. Một số trường hợp, mụn đầu đen và mụn trứng cá nhỏ thường xuất hiện ở mũi do tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Theo Đông Y, mụn ở mũi đôi khi được cho là có liên hệ với tim mạch hoặc huyết áp.
Tình trạng nổi mụn ở mũi
2.7. Mụn ở quanh miệng
Mụn ở quanh miệng thường liên quan đến các yếu tố như thay đổi nội tiết tố nữ, đặc biệt ở phụ nữ trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai. Bên cạnh đó, việc sử dụng một số loại mỹ phẩm hoặc kem đánh răng chứa fluoride cũng có thể gây kích ứng da và dẫn đến mụn ở khu vực này.
Theo quan niệm Đông y và bản đồ mụn, vùng da quanh miệng có liên quan đến hệ tiêu hóa, đặc biệt là ruột. Mụn ở khu vực này có thể cho thấy sự mất cân bằng hoặc các vấn đề về đường ruột. Bên cạnh đó, việc sử dụng các loại kem bôi chứa corticoid (thường được dùng để điều trị các bệnh da khác) quanh miệng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn hoặc gây ra mụn trứng cá đỏ.
2.8. Mụn ở cằm
Mụn ở cằm thường được xem là dấu hiệu của sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt ở phụ nữ trong giai đoạn kinh nguyệt, mang thai hoặc tiền mãn kinh. Sự dao động của hormone estrogen và progesterone có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, dẫn đến bít tắc lỗ chân lông và gây mụn.
Ngoài ra, căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến hormone và gây ra mụn ở cằm. Đặc biệt, mụn ở cằm còn có thể liên quan đến hệ sinh sản hoặc thận.
Mụn xuất hiện ở cằm
>> Xem thêm: Làn da mụn nên rửa mặt bằng nước ấm hay lạnh là tốt nhất?
2.9. Mụn ở trên quai hàm
Mụn ở trên quai hàm thường có liên quan mật thiết đến sự thay đổi nội tiết tố, tương tự như mụn ở cằm. Đặc biệt ở phụ nữ, sự dao động hormone trong chu kỳ kinh nguyệt, thời kỳ mang thai, hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ, gây ra mụn ở khu vực này. Căng thẳng kéo dài cũng có thể làm tăng sản xuất hormone cortisol, góp phần vào sự hình thành mụn.
2.10. Mụn ở vùng hàm dưới
Mụn ở vùng hàm dưới thường có nguyên nhân tương tự như mụn ở cằm và quai hàm, chủ yếu liên quan đến hệ thống nội tiết và sự cân bằng hormone trong cơ thể.
3. Nguyên nhân gây mụn ở từng vị trí trên mặt
Dù mụn xuất hiện ở đâu, nguyên nhân gốc rễ luôn nằm ở việc mất cân bằng giữa nội tiết, chế độ sinh hoạt và chăm sóc da không đúng cách. Đặc biệt, đối với làn da dầu mụn, việc lựa chọn sản phẩm phù hợp và hiểu được cơ chế da là yếu tố tiên quyết.
Toner chứa 2% BHA Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating chính là giải pháp tối ưu khi bạn đang đối mặt với mụn do bít tắc lỗ chân lông, đặc biệt ở vùng chữ T và má. Với 2% Salicylic Acid – hoạt chất BHA mạnh mẽ – sản phẩm có khả năng thẩm thấu sâu, làm sạch dầu thừa, hỗ trợ giảm mụn hiện tại và ngăn ngừa mụn tái phát. Công thức còn bổ sung Menthyl Lactate và Menthol mang đến cảm giác mát dịu tức thì, cùng chiết xuất hoa cúc và Glycerin giúp da được làm dịu và cấp ẩm tối ưu.
Toner chứa 2% BHA Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating là giải pháp 7 trong 1 cho làn da dầu mụn
Song song đó, kem dưỡng Obagi Retinol 0.5 là lựa chọn không thể thiếu trong chu trình phục hồi và tái tạo da sau mụn. Với thành phần Retinol được dẫn xuất của Vitamin A, kem dưỡng giúp cải thiện kết cấu da, làm mờ vết thâm và hỗ trợ giảm nếp nhăn nhẹ, đồng thời điều hòa quá trình tái tạo tế bào da mà không gây kích ứng mạnh.
Đối với người mới bắt đầu, bạn nên chọn sản phẩm có nồng độ retinol thấp như 0.5. Bạn nên bắt đầu sử dụng liều lượng bằng một hạt đậu với tần suất 1-2 lần mỗi tuần vào buổi tối, sau bước làm sạch và trước khi thoa kem dưỡng ẩm. Quan trọng là bạn hãy quan sát phản ứng của da. Nếu không có dấu hiệu kích ứng như đỏ, rát, bong tróc quá nhiều, bạn có thể tăng dần tần suất sử dụng lên 3 lần một tuần, rồi cách đêm.
Khi mới bắt đầu sử dụng retinol, bạn nên dùng nồng độ 0.5 nhẹ nhàng để tránh tình trạng da bị kích ứng
Việc chuyển sang retinol 1.0% là một bước tiến đáng kể và chỉ nên thực hiện khi da bạn đã hoàn toàn quen với các nồng độ thấp hơn mà không gặp bất kỳ kích ứng nào trong khoảng ít nhất 3-6 tháng. Ngay cả khi đó, bạn cũng nên bắt đầu với tần suất thấp (1-2 lần/tuần) và theo dõi phản ứng của da một cách cẩn thận. Nếu cảm thấy da bị kích ứng, bạn hãy giảm tần suất hoặc tạm ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến của chuyên gia da liễu.
Đặc biệt trong tháng 5 này, bạn có thể sở hữu bộ đôi “đánh bay mụn, tái sinh làn da” Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating Toner và Obagi Retinol 0.5 với mức giá ưu đãi. Cơ hội không thể bỏ lỡ để bắt đầu hành trình da đẹp chuẩn khoa học.
Bộ Đôi Căng Mịn Sạch Mụn Obagi Retinol 1.0 & Obagi Clenziderm M.D. Exfoliating BHA Toner
>> Xem thêm: Cách Xử Lý Khi Dùng Retinol Bị Kích Ứng
4. Lưu ý khi xử lý từng vị trí mụn trên mặt
Khi xử lý mụn ở từng vị trí trên mặt, điều quan trọng là phải nhẹ nhàng và tránh gây tổn thương thêm cho da.
• Đối với mụn ở trán và mũi, nơi thường có nhiều dầu, hãy tập trung làm sạch kỹ lưỡng nhưng vẫn cần tránh chà xát mạnh.
• Đối với mụn ở má cần được đặc biệt chú ý đến vệ sinh các vật dụng tiếp xúc với da như điện thoại và gối.
• Đối với mụn ở quanh miệng, cằm, hãy cẩn thận với các sản phẩm chăm sóc răng miệng và tránh nặn mụn để ngăn ngừa nhiễm trùng và sẹo.
• Đối với mụn ở thái dương, quai hàm thường liên quan đến nội tiết tố, nên việc điều trị có thể cần sự kiên nhẫn và đôi khi cần tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu.
Quan trọng nhất, dù ở vị trí nào, bạn cũng nên tránh tự ý nặn mụn khi chúng chưa chín, sử dụng các sản phẩm trị mụn phù hợp với từng loại da và tuân thủ một quy trình chăm sóc da nhẹ nhàng, đều đặn.
5. Nổi mụn ở vị trí nào nguy hiểm nhất?
Không có một vị trí cụ thể nào trên khuôn mặt được coi là "nguy hiểm nhất" khi nổi mụn theo nghĩa đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên, mụn ở một số vị trí có thể gây khó chịu hơn, mất thẩm mỹ hơn hoặc tiềm ẩn nguy cơ biến chứng cao hơn nếu không được chăm sóc đúng cách.
• Mụn nang hoặc mụn bọc lớn ở vùng chữ T (trán, mũi, cằm) thường gây đau nhức và khó điều trị hơn.
• Mụn ở gần mắt hoặc miệng có thể gây bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày và tăng nguy cơ lây lan vi khuẩn.
Đặc biệt, mụn mủ hoặc sưng viêm nặng ở vùng tam giác nguy hiểm (từ khóe miệng lên đến sống mũi) cần được theo dõi cẩn thận, vì nhiễm trùng ở khu vực này có nguy cơ lan đến não, mặc dù trường hợp này rất hiếm.
Do đó, bạn nên chú ý đến bất kỳ nốt mụn nào có dấu hiệu sưng to, đau nhức dữ dội, chảy mủ hoặc lan rộng nhanh chóng và tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bất kể vị trí mụn ở đâu.
Ứng dụng phương pháp chăm sóc da khoa học để ngăn ngừa mụn hiệu quả
Làn da là tấm gương phản chiếu sức khỏe nội tại, và mỗi vị trí nổi mụn đều mang theo thông điệp riêng mà bạn không nên bỏ qua. Việc chăm sóc da đúng cách kết hợp với lối sống khoa học sẽ giúp bạn duy trì làn da khỏe mạnh và rạng rỡ. Nếu bạn đang tìm kiếm một phương pháp chăm sóc da chuyên sâu và bền vững, hãy để Obagi đồng hành cùng bạn trên hành trình chạm tới làn da khỏe mạnh, sạch mụn và rạng rỡ từ bên trong.
Tư liệu tham khảo:
Ogé, L. K., Broussard, A., & Marshall, M. D. (2019). Acne vulgaris: diagnosis and treatment. American family physician, 100(8), 475-484.
Pace, J. L. (2015). Acne-a potential skin marker of internal disease. Clinics in dermatology, 33(5), 572-578.
Shannon, J. F. (2020). Why do humans get acne? A hypothesis. Medical hypotheses, 134, 109412.
Lafrance, M., & Carey, R. S. (2018). Skin work: Understanding the embodied experience of acne. Body & Society, 24(1-2), 55-87.
